Pochwała pokory

W pierwszej mowa o „bliskiej krewnej” pokory – o łagodności. Syrach uczy: „Synu, z łagodnością prowadź swe sprawy, a każdy, kto jest prawy, będzie cię miłował”. Coś w tym jest, prawda? Przez gwałtowników łagodność bywa uznawana za słabość. Wolą używać mocnych środków, „żeby w pięty poszło”. Takie jednak działania, jako bolesne i krzywdzące, najczęściej są nieskuteczne. Dlaczego? Bo rodzą opór. Łagodność zaś pozwala tym, z którymi człowiek wchodzi w konflikt, na spokojne przemyślenie sprawy i ewentualne wycofanie się bez uszczerbku na honorze. Zawzięci tego nie widzą, ale ludzie prawi – jak napisał Syrach – wiedzą, że ta metoda jest lepsza. A lepiej być docenianym przez ludzi prawych niż przez wybuchowych gwałtowników. Pouczenie to jest szczególnie ważne w czasach, gdy w byle sporze używa się najmocniejszych słów.

W drugiej sentencji Syrach radzi: „Im większy jesteś (w sensie im więcej znaczysz) tym bardziej się uniżaj, a znajdziesz łaskę u Pana”. Dlaczego? Bo pokorny – tak można tłumaczyć dalsze słowa tego pouczenia – wie, że jest nad nim Bóg. Człowiek wyniosły, pyszałek, o tym zapomina. I przestaje liczyć się z Bogiem. Ta rada bardzo się sprawdza w czasach ciągłego odmieniania „ja” przez wszystkie przypadki.

„Na chorobę pyszałka nie ma lekarstwa, albowiem nasienie zła zapuściło w nim korzenie” – uczy Syrach w kolejnej sentencji. Och, jak prawdziwa to uwaga i w naszych czasach. Nic pyszałków nie przekona do zmiany stanowiska. Gdy fakty przeczą ich poglądom, tym gorzej dla faktów. Wiedzą swoje i koniec. Nie zmieni tej ich postawy nawet wykazanie błędu. Bo pycha nawet ścięta na nowo odrasta z korzenia.

„Serce rozumnego rozważa przypowieść, a ucho słuchacza – to pragnienie mędrca” – przekonuje Syrach, a jego słowa są pochwałą umiejętności pokornego słuchania. Bo słuchacz uczy się od innych, nabiera mądrości. Ciągle gadający tylko utwierdza się w swojej niewiedzy i głupocie. I to pouczenie biblijnego mędrca sprzed wieków jest bardzo aktualne także w naszych czasach.