Ale to smutne zjawisko nie jest przypisane tylko obozom. Święci Edyta Stein i Maksymilian Kolbe skłaniają nas do zastanowienia się nad głębokimi rozbieżnościami istniejącymi między humanizmem ateistycznym a humanizmem chrześcijańskim, nad antytezą, która pod koniec drugiego tysiąclecia osiągnęła punkt krytyczny.

Są to ideologie, ale coraz bardziej także sposoby myślenia i działania, które wysławiają wolność jako jedyną zasadę człowieka i alternatywę dla Boga, przekształcając w ten sposób człowieka w bożka, który z arbitralności czyni własny system postępowania.