Nowy numer 39/2023 Archiwum

Dotknięcie dłoni

To jeden z najsławniejszych obrazów w dziejach świata, powszechnie znany i wielokrotnie reprodukowany – wizja stworzenia człowieka, która na trwałe zadomowiła się w historii kultury.

Obraz ilustruje słowa z Księgi Rodzaju: „A wreszcie rzekł Bóg: »Uczyńmy człowieka na Nasz obraz, podobnego Nam. (…)«. Stworzył więc Bóg człowieka na swój obraz, na obraz Boży go stworzył: stworzył mężczyznę i niewiastę” (Rdz 1,26-27).

Zgodnie z tymi słowami Michał Anioł namalował Adama podobnego Bogu, można nawet odnieść wrażenie, jakby byli ojcem i synem. Ich postacie są podobnie ułożone, niemal jak zwierciadlane odbicie.

O dwóch zbliżających się do siebie dłoniach – Boga i człowieka – napisano opasłe traktaty. Ręka człowieka jest jeszcze bezwładna. Za chwilę zbliżająca się do niej zdecydowana ręka Boga przekaże jej energię.

Bóg Ojciec lewą ręką obejmuje kobietę, Ewę, która wkrótce również zostanie stworzona. Na razie przebywa wraz z Bogiem w niebie jako Jego projekt.

Fresk jest częścią dekoracji sklepienia Kaplicy Sykstyńskiej, którą Michał Anioł wykonał na zamówienie papieża Juliusza II. Artysta posłużył się tzw. malarstwem iluzjonistycznym. Namalował fikcyjne ramy i gzymsy imitujące marmury i stiuki. Uporządkowały one i rozdzieliły poszczególne sceny, nadając całej kompozycji wewnętrzną logikę. Dlatego też w narożnikach „Stworzenia Adama” widzimy tzw. ignudi – postacie nagich młodzieńców, wyglądających jak antyczne rzeźby. Ich zadaniem jest łączenie chrześcijaństwa z tradycjami klasycznej kultury greckiej i rzymskiej.

Fresk wielokrotnie poddawany był różnym, nieraz dziwacznym interpretacjom. Jedną z najbardziej egzotycznych jest koncepcja Franka Lynna Meshbergera. Stwierdził on, że szata okrywająca Boga Ojca to symboliczne przedstawienie… ludzkiego mózgu.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy

Quantcast