Typ Chrystusa


Termin ten faktycznie pojawia się tylko jeden raz, w Biblii Tysiąclecia. Nie jest tak w oryginale. Gdzie indziej grecki rzeczownik typos jest przekładany jako: wzór, przykład, wyobrażenie, treść, nakaz i ślad. W wypowiedzi Tomasza o śladach gwoździ na ciele Zmartwychwstałego ma też mocniejszy sens, gdyż w grece klasycznej to słowo oznaczało cios i uderzenie. Z pierwotnego znaczenia wywodzą się kolejne: odcisk pieczęci, stempel, matryca, forma odlewnicza. W ten sposób nazywano to, co żłobione czy rzeźbione: figura, posąg, model, a nawet wzór w szerokim sensie – również moralnym, czyli przykład do naśladowania. Tego ostatniego znaczenia nie może mieć twierdzenie, że Adam jest typem Chrystusa. 
Apostoł posługuje się zabiegiem znanym z pierwszej części Biblii. Autorzy jej późniejszych ksiąg odczytywali w nowej sytuacji Izraela wydarzenia, osoby oraz tematy ukazywane we wcześniejszych tekstach. Taką ponowną lekturą wyjścia Izraelitów z Egiptu była interpretacja niewoli babilońskiej i powrotu wygnańców przez pustynię do ich ziemi, przedstawiona od 40. rozdziału Księgi Izajasza. Wyprowadzenie ludu z Egiptu było typem jego wyzwolenia z Babilonii. Dzieje i osoby związane z Egiptem stały się takim odpowiednikiem także dla wydarzeń i postaci w Nowym Testamencie.
Kto czyta Ewangelię św. Mateusza, ma rozpoznać w Mojżeszu typ Chrystusa. Jego życie od początku jest zagrożone przez władcę, a Jego nauczanie przekazane w pięciu wielkich mowach odpowiada liczbie ksiąg Prawa Mojżeszowego. Ten sam rodzaj zestawień, który można nazwać typologią, tłumaczy, dlaczego w narracji o przemienieniu Jezusa św. Mateusz podaje szczegół nieobecny w innych Ewangeliach opowiadających o tym samym wydarzeniu: twarz przemienionego jaśniała jak słońce, przypominając promieniowanie oblicza Mojżesza, który na górze był z Bogiem. Czterdziestoletni pobyt ludu na pustyni jest typem czterdziestodniowej obecności Jezusa w podobnym miejscu. Chociaż On jest kuszony, to jednak w przeciwieństwie do ludu pozostaje cały czas wierny Bogu. W Pierwszym Liście św. Piotra arka Noego, która wybawia z potopu, jest wzorem zbawienia przez chrzest. Zestawienie Adama i Chrystusa przypomina o tym, jak ważny jest Stary Testament dla rozumienia Nowego.