Nowy numer 13/2024 Archiwum

Pierścień i sól

Święta Kinga, zwana również Kunegundą (1234–1292), była węgierską księżniczką z dynastii Arpadów.

Pochodziła z bardzo pobożnej rodziny, a wiele jej krewnych trafiło na ołtarze. Jej siostrami były m.in. św. Małgorzata Węgierska i bł. Jolenta, ciotką – św. Elżbieta Węgierska, szwagierką – bł. Salomea, a dalszymi krewnymi – św. Jadwiga Śląska i św. Agnieszka z Pragi.

Kinga była żoną księcia krakowskiego i sandomierskiego Bolesława Wstydliwego, a po jego śmierci wstąpiła do zakonu klarysek.

Jan Matejko namalował portret Kingi w 600. rocznicę jej śmierci. Przedstawił ją w stroju księżnej, ale z atrybutami nawiązującymi do życia zakonnego. W lewym dolnym rogu obrazu leżą modlitewnik i pastorał, a z prawej strony w tle widzimy zabudowania klasztoru klarysek w Starym Sączu, który Kinga ufundowała i w którym mieszkała do śmierci.

Z życiem świętej związanych jest kilka legend, które Matejko dyskretnie zasygnalizował. Jej rękę otoczył różańcem na pamiątkę opowieści o cudownym ocaleniu klarysek uciekających przed Tatarami. Według legendy święta rzuciła przed kopyta tatarskich koni różaniec, a wówczas paciorki zamieniły się w skały, zagradzając Tatarom drogę.

Pierścień na palcu przypomina o jeszcze bardziej znanej legendzie.

Kinga otrzymała w posagu od swego ojca, króla Węgier Beli IV, kopalnię soli w Siedmiogrodzie. Biorąc ją w posiadanie, wrzuciła do szybu zaręczynowy pierścień, dar Bolesława Wstydliwego. W Polsce kazała szukać soli. W pierwszej wykopanej w Wieliczce solnej bryle znaleziono ten sam pierścień.

Matejce do portretu świętej pozowała hrabina Katarzyna Potocka. Obraz kupił od artysty hrabia Jerzy Dunin-­Borkowski ze Lwowa. Od jego spadkobierców w 1971 roku nabyło go Muzeum Żup Krakowskich w Wieliczce. Jest prezentowany w komorze Russeger V.

Leszek Śliwa

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy