Kościół w Polsce. Co mówią liczby?

Instytut Statystyki Kościoła Katolickiego SAC im. ks. Witolda Zdaniewicza opublikował Rocznik Statystyczny Kościoła Katolickiego w Polsce. Na podstawie zawartych w nim danych można dokładnie ocenić jak zmienia się sytuacja wewnątrz wspólnoty oraz podejście do wiary świeckich.

Ponad 10 tysięcy parafii – struktura trwa

W 2024 roku w Polsce funkcjonowały 10 352 parafie katolickie, w tym 688 parafii zakonnych. To niemal identyczna liczba jak rok wcześniej. Sieć parafialna pozostaje więc stabilna, mimo postępujących zmian demograficznych.

Najwięcej parafii działa w diecezjach tarnowskiej, krakowskiej i poznańskiej, najmniej – w Ordynariacie Polowym Wojska Polskiego oraz w diecezjach drohiczyńskiej i białostockiej. Kościół wciąż jest obecny niemal w każdej gminie – często jako jedyna trwała instytucja wspólnotowa.

Księży ubywa, seminarzystów jeszcze szybciej

Znacznie bardziej dynamiczne zmiany dotyczą duchowieństwa. W 2024 roku w Polsce było 23 274 księży inkardynowanych, czyli o ponad 6 proc. mniej niż rok wcześniej. W duszpasterstwie parafialnym posługiwało 18 170 księży, co również oznacza spadek.

Jeszcze mocniejszym sygnałem są dane seminaryjne. W seminariach diecezjalnych kształciło się 984 alumnów – o ponad 5 proc. mniej niż w 2023 roku. Jeszcze w 2000 roku liczba kleryków przekraczała 6 tysięcy. Dzisiejsze statystyki pokazują, że Kościół w Polsce coraz szybciej wchodzi w etap realnego deficytu powołań.

Chrzest coraz rzadziej początkiem drogi

W 2024 roku sakrament chrztu przyjęło 247 200 osób. To spadek o około 7,5 proc. w porównaniu z rokiem poprzednim. W tle widać zarówno zapaść demograficzną, jak i zmianę kulturową: coraz więcej dzieci rodzi się poza małżeństwem sakramentalnym lub w rodzinach zdystansowanych wobec Kościoła.

Do Pierwszej Komunii Świętej przystąpiło blisko 320 000 dzieci – to spadek relatywnie niewielki, rzędu 1,5 proc. Znacznie gorzej wygląda jednak sytuacja bierzmowania. Sakrament ten przyjęło około 213 000 osób, czyli aż o ponad 27 proc. mniej niż rok wcześniej. To jeden z najbardziej alarmujących wskaźników w całym roczniku ISKK.

Małżeństwo sakramentalne przestaje być normą

W 2024 roku zawarto 68 300 małżeństw sakramentalnych. To o 11,6 proc. mniej niż w roku poprzednim i znacznie mniej niż dekadę temu. Ślub kościelny coraz rzadziej jest oczywistym wyborem młodych dorosłych, nawet tych, którzy deklarują wiarę.

Dla duszpasterstwa oznacza to zmianę perspektywy: więcej towarzyszenia, mniej „modelowych” biografii religijnych.

Niedziela: ostrożny wzrost po latach spadków

Wśród wielu spadkowych trendów pojawia się jednak sygnał pozytywny. Wskaźnik dominicantes – czyli odsetek wiernych uczestniczących w niedzielnej Mszy świętej – wyniósł w 2024 roku 29,6 proc., notując niewielki wzrost w porównaniu z rokiem wcześniejszym.

Jeszcze wyraźniej wzrósł wskaźnik communicantes, który osiągnął poziom 14,6 proc. Oznacza to, że ci, którzy przychodzą do kościoła, częściej przystępują do Komunii świętej.

Różnice regionalne pozostają znaczące. W diecezjach tarnowskiej, rzeszowskiej i przemyskiej na niedzielną Eucharystię przychodzi ponad 40 proc. wiernych, podczas gdy w dużych aglomeracjach wskaźniki te są znacznie niższe.

Religia w szkole: 3/4 uczniów – i systematyczny spadek

W roku szkolnym 2024/2025 na lekcje religii uczęszczało 75,6 proc. uczniów. To spadek o 3,8 punktu procentowego w porównaniu z rokiem wcześniejszym. Choć religia nadal pozostaje jednym z najczęściej wybieranych przedmiotów dodatkowych, trend spadkowy jest wyraźny i długofalowy.

Kościół liczony w zabytkach

Rocznik ISKK przypomina także o materialnym wymiarze obecności Kościoła. Parafie w Polsce opiekują się ponad 40 tys. zabytków nieruchomych, z których ponad połowa figuruje w rejestrze zabytków. To ogromna odpowiedzialność – finansowa i organizacyjna – często niedostrzegana w publicznej debacie.

Cały raport jest dostępny na: www.iskk.pl

oceń artykuł