Rzeź

W tegorocznym konkursie finansowania kluczowej infrastruktury naukowej do Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa Wyższego złożono 186 wniosków. 175 uzyskało pozytywną ocenę naukowej komisji, ale dofinansowanie przyznano tylko 11 z nich. Pieniędzy nie ma, bo trzeba się zbroić – mówią politycy. Ale czymże są zbrojenia, jeżeli nie kupowaniem technologii i umiejętności od tych, którzy kiedyś zainwestowali w naukę i technologię? Jedni zarabiają dzięki inwestycji z przeszłości, inni kupują, nie inwestując. Po której stronie chcemy być?

Jednym z urządzeń, na które pieniądze nie zostały przyznane, był zasłużony nauce i robiący świetne badania, największy w Polsce, 32-metrowy radioteleskop należący do uniwersytetu w Toruniu. Chodziło o 600 tys. złotych na rok. Gdy rozpętała się medialna burza, ministerstwo pieniądze znalazło. Wizerunek radioteleskopu trafił niedawno na okładkę prestiżowego pisma „Nature Astronomy”. Było to związane z międzynarodowymi badaniami nad szybkimi błyskami radiowymi. Za pomocą radioteleskopu od 20 lat prowadzi się także obserwacje ewolucji obłoków protogwiazdowych oraz badania w ramach globalnej współpracy interferometrii radiowej (dzięki niej powstają najdokładniejsze mapy radiowe wszechświata).

Po co nam to? Po to, by wiedzieć. To ogromna wartość. Praca przy radioteleskopie rozwija unikatowe umiejętności, które są kluczowe dla rozwijającego się państwa, zwłaszcza w trudnych politycznie czasach. Studenci, doktoranci i naukowcy zdobywają kompetencje w analizie danych, programowaniu i obsłudze zaawansowanych technologii, co jest nieocenione w sektorach takich jak cyberbezpieczeństwo, sztuczna inteligencja czy technologie obronne. Udział w międzynarodowych zespołach badawczych uczy współpracy, komunikacji i zarządzania projektami na globalną skalę. Precyzja w obserwacjach, jak mapowanie obiektów, rozwija zdolności analityczne i uczy rozwiązywania złożonych problemów. Te umiejętności przekładają się na innowacje w przemyśle, rozwój technologii i budowanie odporności państwa na wyzwania współczesnego świata – od bezpieczeństwa po gospodarkę opartą na wiedzy. Inwestowanie w takie projekty to inwestycja w przyszłość i niezależność technologiczną kraju.