Jak na drożdżach. Opactwo Cluny stało się wzorem dla tysięcy mnichów i mniszek

I spoczynku nie mają, mówiąc dniem i nocą: „Święty, Święty, Święty”. Czy nieustanna modlitwa psalmami jest możliwa? Jasne! Przez 200 lat trwała ona w Cluny – szczególnym ośrodku rozwoju życia monastycznego średniowiecznej Europy. Turyści trafiają tu zazwyczaj w drodze do Taizé, wioski odległej o zaledwie 10 kilometrów. Gdy proponowano tej wspólnocie osiedlenie się w murach opactwa, brat Roger odmówił, tłumacząc, że „duchowe dziedzictwo Cluny byłoby zbyt ciężkie do uniesienia”.

Opactwo w Burgundii zostało założone 11 września 910 r. przez księcia Akwitanii Wilhelma I Pobożnego. Podporządkowano je bezpośrednio papieżowi, a choć książę sam mianował opata Bernona de Baume, nadał opactwu przywilej wybierania kolejnych przełożonych. Była to rewolucja na skalę Europy. „Ustanawiam przez tę darowiznę, aby starano się i dążono z wszelkim pragnieniem i wewnętrznym żarem do życia niebieskiego” – czytamy w dokumencie fundacyjnym. W Cluny modliło się około tysiąca mnichów, więc klasztor był liczniejszy niż większość ówczesnych miast. „Mnisi szczególną wagę przywiązywali do liturgii, ponieważ przekonani byli, że była ona udziałem w liturgii niebieskiej” – przypomniał Benedykt XVI. Po latach kongregacja, czyli klasztory wzorowane na reformie opactwa w Burgundii, liczyła około 1200 klasztorów, w których modliło się aż 20 tys. mnichów i mniszek! Pierwszym mianowanym przez zakonników opatem (a więc drugim chronologicznie) został w 927 r. Odon. Wychowywał się na dworze Wilhelma Akwitańskiego, a po studiach teologicznych i muzycznych w Paryżu spędził rok w eremie. Po kilku latach wstąpił do benedyktynów. „Kochał małą celę, w której mieszkał niewidziany przez nikogo i zabiegający o to, by podobać się tylko Bogu”. Po dekadzie 17 klasztorów Burgundii, Akwitanii, północnej Francji i Italii przystąpiło do reformy na wzór kluniackiej. Odon zmarł w Tours 18 listopada 942 r. Jego następca Aymard był przełożonym Cluny w latach 942–954, a po nim opatem został św. Majol.