Nowy numer 17/2024 Archiwum

Wielkie kuszenie

Rosjanie chcieli być wiarygodni. Dlatego próbowali zwerbować także patriotów i ludzi zasłużonych na placu boju.

Premiera Sceny Faktu Teatru TV „Willa szczęścia” przedstawia mało znany, ale ważny epizod z okresu II wojny światowej. Scenariusz przedstawienia został oparty na wspomnieniach rotmistrza Narcyza Łopianowskiego. Szwadron dowodzony przez Łopianowskiego w czasie rosyjskiej inwazji na Polskę w 1939 roku zniszczył 22 czołgi nieprzyjaciela. Po kampanii wrześniowej oficer znalazł się w obozie dla internowanych na Litwie, a po aneksji Litwy przez ZSRR trafił do obozu w Kozielsku. W październiku 1940 roku niespodziewanie przewieziono go do Moskwy, gdzie spotkał innych polskich oficerów. Nikt z nich nie orientował się, o co chodzi Rosjanom.

Nic nie trwa wiecznie
Tu rozpoczyna się historia jak gdyby żywcem wyjęta z sensacyjnej powieści, która zarazem tworzy zasadniczą część spektaklu. Łopianowski w swoich wspomnieniach zdał szczegółową relację z rozmów z Jegorowem, wysokim funkcjonariuszem NKWD. Jegorow składa rotmistrzowi i innym oficerom zaskakującą propozycję wspólnej walki z Niemcami. „Czy zgodzi się Pan organizować armię w Rosji? Są tacy, co już się zgodzili. Polacy są zawsze naiwni, a Anglia znowu was sprzeda” – sonduje stanowisko Łopianowskiego. „Jak to, przecież z Niemcami łączą was stosunki przyjaźni?” – mówi zaskoczony oficer. „Nic nie trwa wiecznie” – słyszy w odpowiedzi. Łopianowski z niedowierzaniem słuchał propozycji Jegorowa. Cały czas miał w pamięci zdradziecką napaść ZSRR na Polskę. Wiedział o masowych wywózkach polskiej ludności do łagrów i niepokoił się losem polskich oficerów z Kozielska, Ostaszkowa i Starobielska, o których słuch zaginął. Mimo to NKWD przewiozło go wraz z innymi oficerami do specjalnie przygotowanej posiadłości pod Moskwą.

Kucharz Fomicz z Kremla
„Willa nowocześnie urządzona, centralne ogrzewanie, kanalizacja, łazienka z wodą zimną i ciepłą, kuch-nia wykwintna, początkowo kucharz Fomicz z Kremla, następnie kucharka, dwie pokojówki i obsługa porządkowa w rejonie willi. Łóżka sprężynowe. Jednym słowem, wszelkie wygody aż do kart włącznie” – opisuje luksusy, jakie zaoferowało polskim oficerom NKWD w willi Małachówka, czyli tytułowej „willi szczęścia”. Tam czekają już inni oficerowie. Wśród nich podpułkownik Zygmunt Berling, który podjął się zadania zorganizowania polskiej armii niezależnej od Londynu i będzie starał się przekonać jeńców do współpracy z ZSRR. Dlaczego znalazł się wśród nich Łopianowski, który od początku niechętnie od-nosił się do rosyjskich planów? Rosjanie nie chcieli, by zależną od nich armię tworzyli jedynie oportuniści i oficerowie o przekonaniach komunistycznych. Chcieli uwiarygodnić swoje poczynania i zwerbować także prawdziwych patriotów.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Dziennikarz działu „Kultura”

W latach 1991 – 2004 prezes Śląskiego Towarzystwa Filmowego, współorganizator wielu przeglądów i imprez filmowych, współautor bestsellerowej Światowej Encyklopedii Filmu Religijnego wydanej przez wydawnictwo Biały Kruk. Jego obszar specjalizacji to film, szeroko pojęta kultura, historia, tematyka społeczno-polityczna.

Kontakt:
edward.kabiesz@gosc.pl
Więcej artykułów Edwarda Kabiesza