Nowy numer 13/2024 Archiwum

Tu modli się Rosja

Serce Rosji nie bije na Kremlu, lecz w Siergiejew Posadzie, gdzie znajdują się relikwie św. Siergieja z Radoneża.

Położony 70 km na wschód od Moskwy w miejscowości Siergiejew Posad (Osada Siergieja) kompleks klasztorny – ławra siergiejewska – jest obok moskiewskiego Kremla najważniejszym zespołem architektury sakralnej Rosji. W obrębie murów klasztornych przetrwały sławne sobory oraz obiekty architektury świeckiej – rezydencja patriarchy i dawny pałac cesarski, gdzie mieści się Moskiewska Akademia Teologiczna. Tutaj zgromadzono bezcenne zabytki kultury, tutaj kształci się kapłańska elita prawosławnej Rosji.

Czciciel Trójcy
Św. Siergiej żył w XIV w. w tragicznym dla Rosji okresie, nazwanym czasami tatarskiego jarzma. Od ponad stu lat ziemie ruskie były podbite przez Tatarów. Książęce elity, skłócone ze sobą, były całkowicie uległe Złotej Ordzie. Cerkiew była w upadku, przetrwało jedynie kilka znaczących klasztorów. Wtedy w głębokich borach, niedaleko od Moskwy, zamieszkał młody Bartłomiej ze swym młodszym bratem Stefanem. Pochodzili z zamożnego rodu bojarskiego z Radoneża. Odrzucili ziemskie bogactwa, aby poświęcić się życiu pustelniczemu. Założyli wspólnotę zakonną nowego typu, o bardzo ascetycznej regule, ale jednocześnie interesującą się problemami społecznymi.

Bartłomiej przyjął zakonne imię Siergiej. Był wybitnym teologiem, gorącym czcicielem Maryi, orędownikiem dogmatu o Trójcy Świętej, który wówczas atakowany był przez różne schizmatyckie ruchy wewnątrz prawosławia. Zbudował świątynię pod wezwaniem Trójcy Świętej, a powstały później w tym miejscu kamienny Sobór Troicki (Świętej Trójcy) stał się wzorem dla wielu budowli na obszarze całego prawosławia. Zafascynowany naukami św. Siergieja, mnich Andriej Rublow napisał dla tego soboru swoje arcydzieło – ikonę „Św. Trójca”. Przez wieki ikona ta była w centrum ikonostasu Soboru Trockiego. Obecnie można ją podziwiać w Galerii Tretiakowskiej w Moskwie.

Patron Rusi i carów
Święty Siergiej namawiał księcia moskiewskiego Dymitra oraz innych ruskich książąt, aby wspólnie wystąpili przeciwko Tatarom. Kiedy przygotowania były ukończone, Dymitr udał się do pustelni Sergieja po błogosławieństwo dla swych pułków. Po kilku tygodniach, we wrześniu 1380 r., Dymitr zwyciężył chana Mamaja w bitwie na Kulikowym Polu nad Donem. Zwycięstwo rozpoczęło wyzwalanie Rusi spod tatarskiej niewoli. Książę przeszedł do historii jako Dymitr Doński, ale duchowym ojcem zwycięstwa ogłoszono św. Siergieja.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Andrzej Grajewski

Dziennikarz „Gościa Niedzielnego”, kierownik działu „Świat”

Doktor nauk politycznych, historyk. W redakcji „Gościa” pracuje od czerwca 1981. W latach 80. był działaczem podziemnych struktur „Solidarności” na Podbeskidziu. Jest autorem wielu publikacji książkowych, w tym: „Agca nie był sam”, „Trudne pojednanie. Stosunki czesko-niemieckie 1989–1999”, „Kompleks Judasza. Kościół zraniony. Chrześcijanie w Europie Środkowo-Wschodniej między oporem a kolaboracją”, „Wygnanie”. Odznaczony Krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice, Krzyżem Wolności i Solidarności, Odznaką Honorową Bene Merito. Jego obszar specjalizacji to najnowsza historia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, historia Kościoła, Stolica Apostolska i jej aktywność w świecie współczesnym.

Kontakt:
andrzej.grajewski@gosc.pl
Więcej artykułów Andrzeja Grajewskiego