Nowy numer 13/2024 Archiwum

W zwierciadle SB

Ks. Wiktor Skworc, obecny biskup tarnowski, nie wiedział, że w wyniku rozmowy w wydziale paszportowym w 1979 r. zostanie zarejestrowany jako tajny współpracownik o pseudonimie „Dąbrowski”.

Sam biskup w wywiadzie dla „Gościa Nie-dzielnego” powiedział, że trzeba się zmierzyć z własnym życiorysem. To trudne zadanie. Zarówno dla osoby podejmującej takie wyzwanie, jak i dla historyków prowadzących badania. Z inicjatywy biskupa Skworca w czerwcu br. podjęliśmy pracę nad jego biografią z okresu, gdy był kapłanem diecezji katowickiej.

W trakcie prac w archiwum IPN w Katowicach natrafiliśmy na materiały świadczące o kontaktach SB z nim. Ksiądz biskup poprosił nas, abyśmy zapoznali się z tymi materiałami i wydali o nich obiektywny osąd. Wskazał także na „Gościa Niedzielnego” jako miejsce publikacji. Poszerzona wersja tego tekstu, opatrzona aparatem naukowym, ukaże się w „Śląskich Studiach Teologiczno-Historycznych”.

Specyficzne źródła
Już tytuł artykułu powinien czytelnikowi zwrócić uwagę na fakt, iż jest to przede wszystkim analiza materiałów wytworzonych przez funkcjonariuszy organów bezpieczeństwa. A więc mieliśmy do czynienia z „krzywym zwierciadłem” dokumentacji wytworzonej przez organa bezpieczeństwa.

Tych akt nie można w żadnym przypadku porównywać z dokumentami wytworzonymi na przykład przez sądy. Do tych dokumentów należy podchodzić z wielką ostrożnością. Jeśli to możliwe, należy zestawiać je z innymi źródłami.

Jak każdy duchowny, ks. Wiktor Skworc posiadał teczkę TEOK nr 34455, założoną z chwilą wstąpienia do seminarium duchownego w Krakowie. Został wciągnięty na listę osób „do rozpracowania”. Ta teczka została zniszczona prawdopodobnie w 1989 roku.

Dokumentacja, która znajduje się w oddziale IPN w Katowicach, obejmuje trzy grupy dokumentów – teczkę personalną (IPN Ka 0040/1406), mikrofilm teczki personalnej, teczkę pracy TW „Dąbrowski” (IPN KA 00233/821, t.1 i 2). Są to dokumenty sprawy nr 43701/I, z której zostały wyłączone i zniszczone pisma przewodnie, duplikaty oraz dokumenty techniki operacyjnej. Zachowała się natomiast cała dokumentacja kontaktów z ks. Skworcem.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Andrzej Grajewski

Dziennikarz „Gościa Niedzielnego”, kierownik działu „Świat”

Doktor nauk politycznych, historyk. W redakcji „Gościa” pracuje od czerwca 1981. W latach 80. był działaczem podziemnych struktur „Solidarności” na Podbeskidziu. Jest autorem wielu publikacji książkowych, w tym: „Agca nie był sam”, „Trudne pojednanie. Stosunki czesko-niemieckie 1989–1999”, „Kompleks Judasza. Kościół zraniony. Chrześcijanie w Europie Środkowo-Wschodniej między oporem a kolaboracją”, „Wygnanie”. Odznaczony Krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice, Krzyżem Wolności i Solidarności, Odznaką Honorową Bene Merito. Jego obszar specjalizacji to najnowsza historia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, historia Kościoła, Stolica Apostolska i jej aktywność w świecie współczesnym.

Kontakt:
andrzej.grajewski@gosc.pl
Więcej artykułów Andrzeja Grajewskiego