Nowy numer 13/2024 Archiwum

Sojusz Kościoła z monarchią

Fernando Gallego, "Madonna królów katolickich", tempera i olej na desce, ok. 1490–1495, Muzeum Prado, Madryt

To nie jest zwykła scena adoracji Maryi. Ten obraz ukazuje program rządów pierwszych monarchów nowożytnej Hiszpanii: Izabeli Kastylijskiej i Ferdynanda Aragońskiego.

W średniowieczu znaczna część Półwyspu Iberyjskiego pozostawała pod panowaniem Arabów. Toczyła się walka o odzyskanie półwyspu przez chrześcijan. Prowadziły ją niezależne od siebie królestwa chrześcijańskie. W XV w. władcy dwóch z nich: Kastylii i Aragonii zawarli związek małżeński. Ich wspólne panowanie zmierzało do zjednoczenia Hiszpanii. Jednym z najważniejszych czynników spajających miała być wiara katolicka. Papież Aleksander VI nadał Izabeli i Ferdynandowi tytuł królów katolickich. Dlatego na obrazie centralne miejsce zajmuje Matka Boża z Dzieciątkiem.

Matkę Bożą adorują z dwóch stron symetrycznie rozmieszczone osoby. Najbliżej Niej znajdują się święci. Po lewej widzimy św. Tomasza z Akwinu. Był on patronem klasztoru dominikańskiego w Ávila, w którym został umieszczony obraz. Dlatego trzyma w ręce model kościoła klasztornego. Po drugiej stronie stoi założyciel zakonu dominikanów, św. Dominik Guzmán, ze swoimi atrybutami – palmą i księgą.

Poniżej artysta namalował monarchów – Izabelę i Ferdynanda. Towarzyszą im córka Izabela i syn Jan. Ma to sugerować zamiar stworzenia dynastii.

Za plecami monarchów stoją dwaj dominikanie, pełniący bardzo ważne funkcje w państwie. Po lewej – Tomas de Torquemada, wielki inkwizytor, mający dbać o chrześcijański charakter państwa, po prawej – Pedro Mártir de Anglería, kronikarz, którego zadaniem było umacnianie państwa przez głoszenie chwały monarchów.

Umieszczenie tych właśnie, a nie innych osób w otoczeniu pary królewskiej ukazuje głęboki sojusz, który miał łączyć w państwie władzę duchowną i świecką.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy