Historia podatkowego zniewolenia

Obowiązkowe daniny nakładali na poddanych przez stulecia tyrani i monarchowie. Domagali się jednak stosunkowo niewielkiej części tego, co posiadali i wypracowywali ich poddani.

Podatek wyrazem wdzięczności
W starożytnym Egipcie faraon wedle własnego uznania zabierał rolnikom część zbiorów, a rzemieślnikom niektóre wyroby na utrzymanie wojska i administracji. W republikańskim Rzymie sprawy były bardziej uregulowane. Obywateli obciążano podatkiem w wysokości 1 proc. ich własności. Spektakularny twórczy wkład w dziedzinie podatków spadkowych zawdzięczamy Neronowi. Po przerażającym pożarze w 64 roku imperator potrzebował ogromnych pieniędzy na odbudowanie czterech, doszczętnie spalonych dzielnic Rzymu. Projektowana z przepychem nowa stolica cesarstwa błyskawicznie wyczerpała zasoby władcy. Kie-dy zabrakło funduszy, rabowano skarbce świątynne. Jednak i tego było mało.

Neron znalazł na to sposób. Częstym zwyczajem było wtedy, iż wyzwoleni niewolnicy zapisywali swoim panom w testamencie połowę majątku. Wystarczyło, by wyzwoleniec nosił nazwisko rodziny spokrewnionej z cesarską, aby obowiązkowo zapisać cesarzowi pięć szóstych swego majątku. Tak się dziwnie składało, że nazwiska Juliusz, Domicjusz, Klaudiusz, Oktawiusz należały do najpospolitszych. Naprawdę sporo udało się jednak zarobić Neronowi na podatku spadkowym. Bogaci patrycjusze ogłaszali, że jako wyraz wdzięczności dla cezara przepisują mu połowę swojego majątku. Tym, którzy tego nie zrobili – niewdzięcznikom – konfiskowano cały majątek. Czy znalazł się choć jeden? Niejednemu za to pomógł Neron wyrazić swą wdzięczność niezwłocznie…

Danina wojenna
Późniejsze stulecia przyniosły poddanym książąt i królów obowiązek danin w zależności od wykonywanego zawodu, majętności czy stanu. Płacono więc pogłówne, podymne (za posiadanie komina, co doprowadziło do budowania kurnych chat), a nawet podatek od okien. Podatek dochodowy jest wynalazkiem stosunkowo nowym. Gdy go wprowadzano po raz pierwszy w 1798 roku w Wielkiej Brytanii, traktowany był jako podatek chwilowy.