Podróż do przeszłości

Do głowy by mi nie przyszło, że z własnej woli pojadę do Uzbekistanu – dziwi się Janina Kardas, nadaremnie usiłując wypatrzyć coś przez okienko lądującego nocą w Taszkiencie samolotu. Na ulicy w Chiwie z trudem próbuje opanować wzruszenie na widok chłopca sprzedającego turystom zawieszone na agrafkach breloczki. – Zobaczyłam samą siebie, jak sprzedaję agrafki – wspomina. – Co niedziela na targu w Ferganie sprzedawałam je Uzbeczkom, które agrafkami spinały swój strój – paradżę. Agrafki sprowadzano z Iranu. Tak jak i cuchnące masło topione w puszkach oraz mąkę. Przez całą wojnę jadła w Ferganie tę mąkę kukurydzianą. – Przysięgłam, że już jej więcej nie wezmę do ust – zapewnia. Teraz trudno w to uwierzyć, widząc, jak zajada pyszny pilaw, który w każdym mieście Uzbekistanu przyrządzany jest w inny sposób. Wszędzie w Chiwie pełno dzieci usiłujących sprzedać cudzoziemcom czapeczki tiubietiejki, moherowy szalik albo zagonić do warsztatu ojca wyrabiającego deski do krojenia chleba z czarnego wiązu.