Liczenie sprawiedliwych

Alina Tyszka
w czasie okupacji ratowała Żydów. Medal wręczył jej Michael Schudrich, szef żydowskiej gminy warszawskiej. AGENCJA GAZETA/BARTOSZ BOBKOWSKI

– Jeżeli sami nie potrafimy pokazać prawdy o relacjach Polaków i Żydów w okresieII wojny światowej, to nie dziwmy się, że świat jej również nie będzie znał – twierdzi prof. Władysław Bartoszewski.

Krakowski Instytut Studiów Strategicznych rozpoczął realizację programu INDEX. Jego celem jest zebranie jak największej ilości informacji o Polakach zamordowanych i represjonowanych w latach 1939–1945 za pomoc Żydom. – Chcemy ustalić prawdę. Ta pożyteczna inicjatywa jest jednak nie tyle na czasie, ile po czasie, gdyż wielu świadków już odeszło – powiedział prof. Bartoszewski, przewodniczący Rady Programowej INDEX-u.

Przebadane zostaną polskie i zagraniczne zbiory archiwalne. ISS współpracuje tu ściśle z Naczelną Dyrekcją Archiwów Państwowych, Instytutem Pamięci Narodowej, Instytutem Yad Vashem i Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu. Inicjatorzy projektu apelują do świadków wydarzeń oraz ich potomków i znajomych o wypełnianie i odsyłanie ankiety ułatwiającej dokładne zweryfikowanie wiedzy o osobach represjonowanych za pomoc Żydom.

Elektroniczną wersję ankiety można pobrać w Internecie pod adresami: www.iss.krakow.pl, www.archiwa.gov.pl, zaś wersję papierową pod adresami:
Instytut Studiów Strategicznych,
ul. Mikołajska 4, 31-027 Kraków
lub
Naczelna Dyrekcja Archiwów Państwowych,
ul. Długa 6, 00-950 Warszawa,
skr. poczt. 1005.

Efektem działań INDEX-u ma być m.in. wydanie „Księgi Pomordowanych za Pomoc Żydom”, stworzenie muzeum – archiwum poświęconego zamordowanym, ufundowanie pomnika oraz tablic lokalnych upamiętniających zamordowanych, kręcenie filmów dokumentalnych.

Warto dodać, że kilka lat temu powstała społeczna inicjatywa upamiętnienia tych Żydów i Ukraińców, którzy w warunkach sowieckiej okupacji wschodnich województw RP pomagali chronić swych polskich współobywateli przed aresztami i wywózką.