Duchowa spuścizna, jaka dostała się w posiadanie powojennych osadników dolnośląskich, miała dwojaki charakter: katolicki i ewangelicki, z przewagą tego ostatniego. To, w jaki sposób napływający tu po wojnie ludzie traktowali zabytki kultury niemieckiej, było wypadkową wielu rzeczy: ich pochodzenia, stopnia kultury osobistej, wieku, ale nade wszystko wojennych doświadczeń.