„10 kluczy św. Augustyna” to wakacyjny cykl rozmów z augustianinem o. Beniaminem Kuczałą oraz augustianką s. Dorotą Kowalewską. Kolejne tematy przybliżają spuściznę św. Augustyna oraz duchowość papieża Leona XIV [zobacz wszystkie odcinki].

Jarosław Dudała: Pokora kojarzy się z lękliwym wycofaniem, brakiem własnego zdania, byciem popychadłem bez poczucia własnej wartości. Ale chyba nie o to chodzi?

s. Dorota Kowalewski OSA: Rzeczywiście pokora tak nam się kojarzy, chociaż mam wrażenie, że w ostatnich latach to się już trochę zmienia – i bardzo dobrze, bo zdecydowanie nie chodzi o to, żeby być popychadłem.

Jeśli nie o to chodzi, to o co?

Kiedy św. Augustyn mówi o pokorze jako fundamencie życia duchowego, to używa pięknego stwierdzenia: jeżeli chcesz być wielki, zaczynaj od rzeczy małych. Jeśli zamierzasz budować wysoko, zakładaj głęboki fundament pokory. Jeżeli chcemy cokolwiek w naszym życiu zbudować w sensie duchowym – relację z Panem Bogiem, dobrą relację z samym sobą i z drugim człowiekiem – to zacząć trzeba od fundamentu pokory. A pokora to przede wszystkim prawda, stawanie w prawdzie.

Także św. Teresa od Jezusa pisała, że pokora to jest chodzenie w prawdzie. Ale… co z tego wynika praktycznie?

Praktycznie oznacza to uznanie, że nie wystarczam sam sobie. Że jestem zależny od Pana Boga. To także uznanie, że nie zawsze mam rację. Że oddaję Bogu pierwsze miejsce.
Augustyn w monumentalnym dziele o państwie Bożym pisze, że są dwa rodzaje miłości. Pierwsza to miłość własna posunięta aż do pogardy Boga – to jest pycha. Druga to miłość Boga posunięta aż do pokornego wzgardzenia samym sobą – i to ona jest zdolna do budowy królestwa Bożego. Czyli trzeba pamiętać, kim jestem: że sama z siebie niewiele mogę. Stąd tylko jeden krok do przepięknej nauki Augustyna o łasce (on zresztą jest nazywany "Doktorem Łaski"). Augustyn mówił, że bez pokory nawet dobre uczynki – te, które, jak nam się wydaje, robimy z dobrego serca dla drugiego człowieka – są wyrazami pychy.

Bardzo subtelnej pychy…