Miasto mnichów na pustyni

Początki monastycyzmu chrześcijańskiego na Pustyni Judzkiej sięgają końca III wieku. Skąd ten fenomen? Dlaczego świeccy mężczyźni zaczęli odchodzić na pustynię, by prowadzić życie w samotności, a wkrótce – tworzyć małe wspólnoty? Powodów jest kilka, a jednym z najważniejszych była zmiana sytuacji chrześcijan w Cesarstwie Rzymskim. Koniec prześladowań, związany z wydaniem w 313 roku edyktu mediolańskiego, otworzył nową epokę, a chrześcijanie zaczęli swobodnie pielgrzymować do miejsc związanych z historią zbawienia.

Pustynia Judzka znajduje się w niewielkiej odległości od Jerozolimy i innych miejsc powiązanych z wydarzeniami biblijnymi, a jedna z tradycji mówi, że pierwszymi mnichami byli uciekający przed prześladowaniami chrześcijanie. Do nich, w kolejnych dekadach, mieli dołączyć liczni pątnicy z różnych rzymskich prowincji, którzy po nawiedzeniu miejsc świętych zdecydowali się pozostać na miejscu. Inna tradycja mówi, że pierwszymi pustelnikami byli mnisi przybyli z Egiptu. Trudno opisać początki monastycyzmu palestyńskiego w szczegółach, ponieważ starożytne źródła zawierają zarówno informacje historyczne, jak i legendy. Pewne jest to, że na długo przed pojawieniem się chrześcijańskich mnichów, a nawet samego chrześcijaństwa, na Pustyni Judzkiej monastycyzm był już obecny. Życie podobne do życia mnichów chrześcijańskich prowadzili członkowie wspólnoty z Qumran.