Sytuacja była następująca: kobieta zaszła w ciążę. Okazało się, że jej dziecko ma zespół Downa. Prawo polskie pozwalało wówczas na aborcję dzieci ciężko chorych i niepełnosprawnych. Na 28 stycznia 2021 r. umówiono termin aborcji. Ale dzień wcześniej wszedł w życie wyrok Trybunału Konstytucyjnego, który zniósł eugeniczną przesłankę dopuszczalności aborcji jako niezgodną z Konstytucją. Kobieta wyjechała za granicę i tam dokonała aborcji. Złożyła potem na Polskę skargę do ETPC.

Trybunał strasburski uznał, że w tej sytuacji naruszone zostało jej prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego.  Naruszenie to polegało na tym, że jej wyjazd za granicę łączył się z poważnym obciążeniem psychicznym, brakiem wsparcia osób bliskich oraz znacznymi kosztami finansowymi. Zarazem jednak Europejski Trybunał Praw Człowieka podkreślił, że prawo do poszanowania życia prywatnego i rodzinnego (art. 8 Europejskiej Konwencji Praw Człowieka) nie obejmuje prawa do aborcji. Przyznał skarżącej odszkodowanie za szkody niematerialne i materialne (czyli koszty wyjazdu w celu zabicia nienarodzonego dziecka) w łącznej wysokości nieco ponad 16 tys. euro. Nie nałożył jednak na Polskę obowiązku zmiany prawa aborcyjnego.

W tym samym orzeczeniu ETPC odrzucił łącznie wszystkie skargi złożone przez kobiety, które nie doznały żadnej szkody w związku z orzeczeniem polskiego TK w sprawie aborcji eugenicznej, a jedynie obawiały się, że szkody takie mogą powstać w bliżej nieokreślonej przyszłości.

Zarazem trybunał strasburski stwierdził, że w wydaniu wspomnianego wyroku Trybunału Konstytucyjnego brali udział trzej sędziowie wybrani do TK z naruszeniem polskiego prawa. Dodał, że okoliczność ta "sama w sobie podważyć moc prawną, jaką należy przypisać temu wyrokowi". Jednak i w tym przypadku nie wydał Polsce konkretnego nakazu.

Obecna większość w polskim parlamencie może dążyć do jakiegoś uznania za niebyłe czy nieważne wyroków wydanych z udziałem sędziów, których orzekanie w Trybunale Konstytucyjnym zostanie uznane za bezprawne. Jeśli doszłoby do skasowania wszystkich takich wyroków, oznaczałoby to sporą turbulencję w systemie prawnym. Skasowanie tylko niektórych z tych wyroków budziłoby słuszne pytania o to, dlaczego jedne wyroki zostały skasowane, a inne nie.

Wyrok ws. M.L. przeciwko Polsce zostały przyjęty większościa głosów 5:2. Jednym z dwóch sędziów, którzy nie zgodzili się z jego sentencją, był polski sędzia Krzysztof Wojtyczek.

Jarosław Dudała DODANE 13.12.2023 AKTUALIZACJA 14.12.2023

Trybunał mówi, że Polska powinna uznawać związki jednopłciowe. Ale to niejednoznaczny wyrok

Europejski Trybunał Praw Człowieka uznał wczoraj, że Polska powinna uznać związki jednopłciowe. Lewica triumfuje. Jednak odpowiedź na pytanie, do czego ten wyrok zobowiązuje Polskę, brzmi trochę jak status związku na Facebooku: "to skomplikowane".