Nowy numer 13/2024 Archiwum

Ojciec Europy

Mistrz Martyrologium z Gerony, „Święty Benedykt”, tkanina, 1420 Muzeum Sztuk Pięknych, Budapeszt

Nie ma tu żadnego dramatu, nie jest to też ilustracja cudu. A jednak jesteśmy świadkami chwili niezwykłej, jednej z najważniejszych w historii Europy.

Na środku siedzi mnich w habicie. W lewej ręce trzyma pastorał, a prawą podaje innym mnichom otwartą księgę. Tym zakonnikiem jest św. Benedykt z Nursji, a księga to reguła zakonna, którą opracował.
Człowiek XXI wieku może się zdziwić: Co z tego, że napisał regułę, na której oparły się średniowieczne zakony? Czy to rzeczywiście takie ważne? Artysta w XV wieku nie miał takich wątpliwości, wiedział bowiem o czymś, o czym dziś pamiętają tylko historycy.

Po upadku Cesarstwa Rzymskiego nastąpił w Europie długotrwały regres kultury. Nawet stare rzymskie miasta obróciły się w ruinę. Jedynymi ośrodkami, w których rozwijała się kultura, były klasztory. Tylko klasztorne wspólnoty, zakładane w całej Europie, przywracały cywilizację tam, gdzie została zapomniana. Zakonnicy uprawiali ziemię, karczowali lasy, zakładali stawy rybne, budowali młyny, wprowadzali innowacje techniczne.

A jednocześnie klasztory byli ośrodkami naukowymi. Tylko w klasztornych bibliotekach przetrwała myśl starożytnych. Sieć klasztorów tworzyła więc kulturę Europy, zarówno duchową, jak i materialną. Nieprzypadkowo więc św. Benedykt, ojciec europejskich wspólnot zakonnych, jest jednocześnie jednym z patronów Europy.

Nie znamy imienia autora tkaniny z wizerunkiem Benedykta. Zwany jest Mistrzem Martyrologium z Gerony, od nazwy swego najsłynniejszego dzieła. Był Czechem, w tym też kraju powstała tkanina „Święty Benedykt”.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy