Gdy moi przyjaciele adoptowali maluchy z domu dziecka, zdumieni odkrywali, że te przez pół roku po kolacji dyskretnie zabierały część jedzenia i upychały je pod poduszkami. To był nawyk, którego długo nie potrafiły się pozbyć.

Dziś fala hejtu wylewa się na społeczeństwo rosyjskie, od którego oczekujemy europejskich standardów. Sam cieszę się z mocnych sankcji, które długofalowo paraliżują tę gospodarkę. A jednocześnie zastanawiam się, czy oczekiwanie przyzwoitości od kogoś, kto żył przez wieki pod batem, nie jest jedynie moim pobożnym życzeniem?

Analitycy zaskoczeni są ogromną solidarnością ukraińskiego narodu. Realnie od ponad dwudziestu lat (oficjalnie trzydziestu) Ukraińcy doświadczali tego, czym jest wolność. Zasmakowali w niej, a tego nie da się nikomu odebrać! Czytam napływające z Rosji głosy ludzi sparaliżowanych strachem. Piszą, że boją się wyjść na ulice (sankcje za protestowanie to nie tylko areszt czy grzywna, ale i kolonia karna) i nie przekonują ich argumenty o tym, że Polaków nie złamały słowa Cyrankiewicza, który w 1956 roku po poznańskim czerwcu (śmierć poniosło co najmniej 79 osób, rannych było ponad 600) groził: „Każdy, który odważy się podnieść rękę przeciw władzy ludowej, niech będzie pewien, że mu tę rękę władza odrąbie…”. Nadszedł marzec, grudzień, czerwiec i sierpień.

Mamy doświadczenie, którego Rosjanie nie znają: wiemy, jak smakuje wolność. Wystarczy zerknąć na naszą historię: tuż po drugim zaborze Rzeczpospolitej wybucha Insurekcja Kościuszkowska, 35 lat po trzecim zaborze, powstanie listopadowe, 68 lat: styczniowe, 119 lat: powstają legiony, po 123 latach odzyskujemy nieodległość. A ci, którzy zasmakowali wolności, będą o nią walczyć.

Jak wytłumaczyć to komuś, kto od wieków żyje w totalitarnym świecie, z lękiem szepcze o politykach, w których żyłach odkrywa się nowiczowiki i nie zna smaku słowa „wolność”?

Przyjdź Duchu, święty. Odnawiaj oblicze ziemi. Ty jesteś źródłem odwagi.