Nowy numer 38/2023 Archiwum

Nowina z nieba

Obraz jest ilustracją początku 18 rozdziału Księgi Rodzaju. Bóg ukazuje się Abrahamowi pod postacią trzech aniołów. Do spotkania dochodzi pod dębami Mamre, gdzie stał namiot patriarchy.

Abraham pada przed przybyszami na kolana i gestem zaprasza ich do siebie. Za nim widzimy potężne dęby. Kij pątniczy w ręce jednego z aniołów symbolizuje berło – znak władzy nad światem. Za chwilę dostojni goście zapowiedzą patriarsze i jego żonie Sarze cudowne poczęcie ich syna Izaaka.

To, że Bóg ukazał się pod postacią trzech aniołów, jest interpretowane jako objawienie się Trójcy Świętej. Tak też zwykle ten temat przedstawiano w malarstwie. Pieter Lastman nie mógł jednak zawrzeć w swoim obrazie takiej sugestii. Był bowiem Holendrem mieszkającym w Amsterdamie, a oficjalną religią państwową w ówczesnych Zjednoczonych Prowincjach Niderlandów był kalwinizm. Jan Kalwin wśród przywódców reformacji wyróżniał się wyjątkowo niechętnym stosunkiem do przedstawiania Boga w sztuce. Uważał to za bluźnierstwo. Kalwińskie świątynie pozbawione były obrazów nie tylko dlatego, że wszystkie Kościoły protestanckie odrzucały kult świętych, ale również dlatego, że Kalwin domagał się, by Bóg był w sztuce niewidzialny. Stąd rozkwit malarstwa świeckiego i zanik religijnego na terenie Zjednoczonych Prowincji Niderlandów w XVII wieku. Artyści szczególnie starali się unikać malowania Boga Ojca.

Z lewej strony za plecami Abrahama widzimy dwa pawie. To znak obecności Bożych wysłanników. W starożytności uważano bowiem, że mięso pawia nie gnije, a jego ogon jest obrazem nieba. Ptak ten stał się zatem symbolem nieśmiertelności i raju.

Leszek Śliwa

« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Leszek Śliwa

Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”

Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.

Kontakt:
leszek.sliwa@gosc.pl
Więcej artykułów Leszka Śliwy

Wyraź swoją opinię

napisz do redakcji:

gosc@gosc.pl

podziel się

Quantcast