Twarde masło

Nie oznacza to jednak, że kolejna agresja na Ukrainę jest niemożliwa. Niestety, ciągle jest to jeden z wyobrażalnych scenariuszy. Tyle tylko, że wśród wielu czynników, które sprawiają, że nie będzie to dla Putina bułka z masłem, jest i ten: wschodnia część Ukrainy wcale nie ma „naturalnego” parcia w kierunku Rosji.

Czołgi nie wejdą?

Przyznajmy, że stereotyp ten do dziś funkcjonuje na Zachodzie, w tym również w Polsce. Owszem, Majdan był możliwy w Kijowie, ale już niekoniecznie na wschodzie Ukrainy. Jednocześnie scenariusz zrealizowany na Krymie czy w Donbasie nie byłby możliwy np. w Charkowie. Pytanie o to, czy możliwy jest podział Ukrainy: wschodnia część oderwie się i przyłączy do Rosji lub wejdzie w jakiś rodzaj konfederacji – pojawiało się już w 2014 roku i wyłania się również dzisiaj, gdy ok. 100 tys. żołnierzy rosyjskich stoi pod granicą z Ukrainą. Takie pytanie zadałem również parę lat temu ukraińskiemu dziennikarzowi i politologowi Witalijowi Portnikowowi. – Ludzie mieszkający w obwodach wschodnich nie uważają siebie za Rosjan. Może tak być, że bliżej im do Rosji, są jednak Ukraińcami – odpowiedział. A jeśli Rosja wejdzie z czołgami? – dopytywałem. – Nie może tego zrobić, bo w momencie, kiedy jakiś Ukrainiec podpali pierwszy rosyjski czołg, będzie to koniec wszystkich mitów o braterstwie pomiędzy narodami rosyjskim i ukraińskim. To wcale nie jest takie proste, że wschód ciągnie w całości ku Rosji – przekonywał Portnikow.

Miesiąc później próbowałem osobiście sprawdzić, ile w tej sytuacji pobożnych życzeń, a ile trafnej oceny rzeczywistości. W Charkowie i w graniczących bezpośrednio z Rosją wioskach ukraińskich przekonałem się, że dziennikarz z Kijowa w dużym stopniu ma rację. Na własne oczy zobaczyłem, że na wschodzie Ukrainy tylko „ludzie sowieccy” są gotowi sprzedać dusze i kraj Putinowi. Prawdziwi Ukraińcy kupowali swoim żołnierzom buty, spodnie i… części zamienne do czołgów. Dziś sytuacja dla prezydenta Rosji jest jeszcze bardziej skomplikowana: nie tylko bowiem nastroje antyrosyjskie są ciągle żywe wśród wielu mieszkańców wschodniej ściany Ukrainy, lecz także możliwości bojowe armii ukraińskiej są o niebo większe niż w 2014 roku.