Po drewnianej rampie spokojnie maszerują lew i lwica. Za nimi w kolejce ustawiają się jeleń i łania. Porządek jest jednak tylko pozorny. Cały obraz Leandra Bassano to ilustracja chaotycznej, gorączkowej ewakuacji jedynych sprawiedliwych ludzi i par rozmaitych gatunków zwierząt.
Ludzi jest dokładnie ośmioro. To Noe, jego trzech synów – Set, Cham i Jafet – oraz ich małżonki. Bóg postanowił ich ocalić. Nakazał im wybudować arkę i wraz ze zwierzętami schronić się w niej, gdy ziemię zaleją wody potopu. Krzątający się członkowie rodziny Noego bardzo się spieszą, nie wiedzą bowiem, kiedy zacznie się potop. Odnajdujemy ich w różnych miejscach obrazu. Jedna z kobiet (z prawej strony u góry) przyjmuje zwierzęta wewnątrz statku, druga (z lewej strony na dole) gromadzi jedzenie. Kolejne osoby noszą tobołki lub pędzą zwierzęta. Noego widzimy w samym środku kompozycji, w różowej szacie.
Żadna z osób przygotowujących tę niezwykłą ewakuację nie ma wątpliwości, że to, co robi, jest konieczne. Obrazy o takiej tematyce służyły kaznodziejom jako przykłady pełnego zawierzenia Bogu. Arka Noego stawała się podczas kazań symbolem Kościoła, który jako jedyny może zaprowadzić ludzkość do zbawienia. Nieprzypadkowo temat ten stał się popularny w sztuce w okresie reformacji i niepokojów religijnych w całej Europie.
Motyw arki Noego był także polem do popisu dla malarzy animalistów, specjalizujących się w przedstawianiu zwierząt. Na reprodukowanym powyżej obrazie Leandra Bassano rozpoznajemy kilkadziesiąt różnych gatunków.
Artysta namalował kilka niemal identycznych obrazów na ten sam temat. Jeden z nich znajduje się w paryskim Luwrze, a inny w Muzeum Sztuk Pięknych w Dijon w Burgundii.
Leszek Śliwa
Zastępca sekretarza redakcji „Gościa Niedzielnego”
Prowadzi stałą rubrykę, w której analizuje malarstwo religijne. Ukończył historię oraz kulturoznawstwo (specjalizacja filmoznawcza) na Uniwersytecie Śląskim. Przez rok uczył historii w liceum. Przez 10 lat pracował w „Gazecie Wyborczej”, najpierw jako dziennikarz sportowy, a potem jako kierownik działu kultury w oddziale katowickim. W „Gościu Niedzielnym” pracuje od 2002 r. Autor książki poświęconej papieżowi Franciszkowi „Franciszek. Papież z końca świata” oraz książki „Jezus. Opowieść na płótnach wielkich mistrzów”, także współautor dwóch innych książek poświęconych malarstwu i kilku tomów „Piłkarskiej Encyklopedii Fuji”. Jego obszar specjalizacji to historia, historia sztuki, dawna broń, film, sport oraz wszystko, co jest związane z Hiszpanią.
Wyraź swoją opinię
napisz do redakcji:
gosc@gosc.plpodziel się