Wspólną modlitwą i apelem o poszukiwanie tego co łączy, w Warszawie zakończyła się katolicko-prawosławna konferencja „Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów i narodów Polski i Europy”. W spotkaniu uczestniczyli hierarchowie, politycy, historycy oraz przedstawiciele różnych środowisk z Polski i Rosji.
Spis treści
Pierwszy dzień kongresu wypełniły dyskusje historyków z Rosji i Polski, prezentujące stan badań każdej ze stron, a zmierzające do wypracowania wspólnej wizji polsko-rosyjskiej historii. Drugi dzień skoncentrowany był na roli polskiego katolicyzmu i rosyjskiego prawosławia w kształtowaniu przyszłości chrześcijaństwa w Europie.
Trzeciego dnia eksperci z obu krajów zastanawiali się w jaki sposób dialog zainicjowany przed rokiem przez hierarchów przenieść teraz na grunt wspólnot kościelnych.
- Kluczowe słowa tej konferencji to prawda, współpraca, świadectwo - powiedział rozpoczynając konferencję Marcin Przeciszewski, prezes KAI i współorganizator spotkania. Zaznaczył, że spotkanie odbywa się w duchu przesłania o pojednaniu narodów Polski i Rosji, podpisanego w ub.r. przez patriarchę moskiewskiego i całej Rusi Cyryla i przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski abp. Józefa Michalika, w którym wezwali oni do „wybaczenia krzywd, niesprawiedliwości i wszelkiego zła wyrządzonego sobie nawzajem”. Uznanie wobec przesłania wyraził marszałek Senatu Bogdan Borusewicz.
Prawda bez niedomówień i matactwa
Współprzewodniczący powołanej w 2008 r. Polsko-Rosyjskiej Grupy do Spraw Trudnych prof. Adam Rotfeld wskazał, iż ważnym owocem prac tego gremium było opublikowanie tomu „Białe plamy - Czarne Plamy”. Polscy i rosyjscy eksperci zaprezentowali w nim zaskakująco zbliżone poglądy na temat spraw najtrudniejszych i najbardziej delikatnych, np. zbrodni katyńskiej, genezy Paktu Ribbentrop-Mołotow, inwazji Armii Czerwonej na Polskę 17 września 1939 r., aneksji Kresów Wschodnich itd.
- Prawda nie jest i nie może być przedmiotem rokowań - przekonywał prof. Rotfeld dodając, że prawda nie tylko nigdy nie utrudnia porozumienia, lecz przeciwnie: oczyszcza je z fałszów, zakłamania i szkodliwych stereotypów. - Bez powiedzenia pełnej prawdy, bez niedomówień i matactwa, proces pojednania nie może być trwały i skuteczny - stwierdził mówca.
Spojrzenie w chrześcijańskiej perspektywie na złożone dzieje katolicko-prawosławne jest dziś koniecznością - przekonywał prof. Jerzy Kłoczowski. Wybitny historyk ocenił, że wobec wyraźnej niechęci świata do chrześcijaństwa i innych religii monoteistycznych, taka forma poważnego dialogu i wzajemnego zrozumienia stanowi szczególną wartość. Dotyczy to także rozmów rosyjsko-polskich.
Dyrektor Instytutu Europy Środkowo-Wschodniej w Lublinie podkreślił, że rozpoczęta w 1917 r. katastrofa komunistyczna była jednocześnie początkiem olbrzymiego męczeństwa chrześcijan, z dziesiątkami tysięcy męczenników i tysiącami zburzonych świątyń. Chrześcijaństwo odzyskało wolność dopiero w połowie lat 80. XX wieku - przypomniał historyk.
Przebaczenie jest sztuką trudną - przyznał z kolei prof. Jarosław Skworcow z Moskiewskiego Państwowego Instytutu Stosunków Międzynarodowych. - To trudniejsze niż być prokuratorem, sędzią czy katem dla bliźniego swojego. Łatwiej wierzyć, że jest się głosem sprawiedliwości historycznej niż zrobić gest miłosierdzia.
Dziennikarz „Gościa Niedzielnego”, kierownik działu „Świat”
Doktor nauk politycznych, historyk. W redakcji „Gościa” pracuje od czerwca 1981. W latach 80. był działaczem podziemnych struktur „Solidarności” na Podbeskidziu. Jest autorem wielu publikacji książkowych, w tym: „Agca nie był sam”, „Trudne pojednanie. Stosunki czesko-niemieckie 1989–1999”, „Kompleks Judasza. Kościół zraniony. Chrześcijanie w Europie Środkowo-Wschodniej między oporem a kolaboracją”, „Wygnanie”. Odznaczony Krzyżem Pro Ecclesia et Pontifice, Krzyżem Wolności i Solidarności, Odznaką Honorową Bene Merito. Jego obszar specjalizacji to najnowsza historia Polski i Europy Środkowo-Wschodniej, historia Kościoła, Stolica Apostolska i jej aktywność w świecie współczesnym.
Kontakt:
andrzej.grajewski@gosc.pl
Więcej artykułów Andrzeja Grajewskiego