Skarby Wiślan i królów

Odpowiedzi na te i wiele innych pytań znajdziemy 14 i 15 sierpnia, wyruszając w niezwykłą podróż w czasie szlakiem najstarszych krakowskich kościołów. Bo to właśnie takie świątynie, pamiętające nawet czasy panowania pierwszych królów Polski, są tematem tegorocznej, szóstej już Nocy Kościołów „Cracovia Sacra”. A ta noc trwać będzie dwa dni i... noc właśnie. Tereny krakowskiego Zwierzyńca, na których przed wiekami powstała parafia Najświętszego Salwatora, są jednym z najstarszych ośrodków osadniczych na mapie Krakowa – pierwsi mieszkańcy przybyli tu około 6 tys. lat przed Chr., a pierwsze udokumentowane ślady osady pochodzą z V w. przed Chr.

W okresie wczesnochrześcijańskim (IX–X w.) na Zwierzyńcu prężnie rozwijało się państwo Wiślan i być może to właśnie tutaj miał miejsce początek chrystianizacji Polski. Zdaniem historyków, poświęcenie kościoła Najświętszego Salwatora miało miejsce już w roku 1148 r., a gdy rycerz Jaksa Gryfita ufundował opactwo norbertańskie, losy Zwierzyńca związały się z dziejami Panien Norbertanek. Wcielenie parafii do kościoła klasztornego norbertanek datowane jest na 1183 rok. – O historii kościoła Najświętszego Salwatora opowiemy naszym gościom 15 sierpnia o godz. 17.15. Później zapraszamy na koncert „Kameralne Sacrum” w wykonaniu Zespołu Kameralnego „CoMoDo”. W zabytkowych murach zabrzmią m.in. utwory Bacha, Corellego, Mozarta – mówi ks. Stanisław Sudoł, proboszcz parafii. Po koncercie zaplanowana jest jeszcze jedna atrakcja. – Podziemia kościoła, w których znajdują się jego fundamenty, datowane na XI w., na co dzień są zamknięte. Otwieramy je tylko przy szczególnych okazjach – zachęca ks. Sudoł. Tej okazji nie można więc przegapić! Pierwsze wzmianki o kościele św. Mikołaja, położonym przy jednym z najstarszych szlaków handlowych z Ratyzbony do Kijowa, pochodzą z dokumentu papieża Grzegorza IX, wystawionego w 1229 r. dla zakonu benedyktynów (został w nim jednak nazwany kaplicą). Dopiero arcybiskup jerozolimski Bazyli w 1298 r. w dokumencie odpustowym napisał o nim „ecclesia Sancti Nicolai”. Przez wieki dzieje kościoła i parafii (należącej wraz ze wsią Prądnik najpierw do majątku opactwa benedyktynów, a potem przekazanej Akademii Krakowskiej) były bardzo burzliwe – trawiły go powodzie (1652 r.) i pożary. Po raz pierwszy spłonął w 1527 r., potem w 1656 r. (podczas potopu szwedzkiego pozostały po nim tylko zgliszcza) i w 1768 r., podczas walk konfederatów barskich (odbudowany i konsekrowany w 1682 r. kościół ocalał wtedy od ognia, Rosjanie „jedynie” go wtedy ograbili, ale spaliły się budynki parafialne i szkoła). Kościół od początku istnienia był dla mieszkańców parafii i całego Krakowa miejscem kultu św. biskupa z Myry. – Bł. Jan Paweł II, nazwał go „patronem daru człowieka dla człowieka, dobroczyńcą z wyobraźnią miłosierdzia i pasterzem ludu Bożego powołanego do zwycięstwa w Jezusie Chrystusie, Odkupicielu człowieka”. Staram się w taki właśnie sposób, poprzez nauczanie ojca świętego, przybliżać parafianom postać św. Mikołaja – mówi ks. Tadeusz Nosek, proboszcz parafii. Takiego św. Mikołaja poznają też ci, którzy 14 i 15 sierpnia przyjdą na Noc Kościołów. – Przygotowujemy również wystawę „Wpisy sławnych Polaków w księgach parafialnych i nie tylko...”. W parafii św. Mikołaja ochrzczeni byli bowiem m.in. Emilia Kaczorowska (mama Karola Wojtyły), gen. August Fieldorf-„Nil”, Zofia Izabela Łuszczkiewicz (szarytka, wybitna pielęgniarka, więzień PRL) i sługa Boży Jerzy Ciesielski – zaprasza ksiądz proboszcz. 14 sierpnia o godz. 20 odbędzie się tu też spektakl poetycko-muzyczny „Co może jeden człowiek”, przygotowany na podstawie poezji Jana Pawła II, ks. J. Twardowskiego, B. Leśmiana i C. Miłosza. Do niewielkiego kościoła Świętego Krzyża na chwilę modlitwy wstępowali królowie z dynastii Piastów, Andegawenów, Jagiellonów, a później pewnie także królowie elekcyjni... Ufundował go bowiem około 1200 r. biskup krakowski Pełka. Nie wiadomo, gdzie dokładnie znajdowała się pierwotna, późnoromańska świątynia (być może w tym samym miejscu, gdzie obecny kościół), wiadomo natomiast, że była murowana i wykonana z ciosów piaskowca. Nowy, gotycki już kościół wybudowany został w XV w. i to on (co prawda po wielu zniszczeniach, np. w wyniku pożarów, i renowacjach) cieszy nasze oczy, będąc architektoniczną perełką z palmowym sklepieniem nawy głównej. Do współczesnych czasów przetrwało w nim wiele zabytkowych elementów, m.in. gotycka, wykonana z brązu, bogato zdobiona chrzcielnica, datowana na 1423 r., gotycki (datowany na koniec XV w.) krucyfiks (postać Chrystusa, wyrzeźbiona w drewnie lipowym, jest naturalnej wielkości) czy XVI-wieczny konfesjonał. Podczas Nocy Kościołów będzie można nie tylko zobaczyć te sakralne dzieła sztuki, ale przede wszystkim uklęknąć przed Najświętszym Sakramentem i posłuchać muzyki. Dwa piękne koncerty odbędą się tam 14 sierpnia o godz. 19 i 15 sierpnia o godz. 16. Pełny program Nocy Kościołów, której patronuje m.in. „Gość Niedzielny”, można znaleźć na: www.krakowskienoce.pl.