Rubio po spotkaniu z Jermakiem: Odbyliśmy najlepsze dotąd spotkanie

Sekretarz stanu USA Marco Rubio i szef gabinetu prezydenta Ukrainy Andrij Jermak powiedzieli w niedzielę w Genewie, że odbyli najlepsze dotąd spotkanie na temat zakończenia wojny w Ukrainie, a oba zespoły pracują nad zmianami do propozycji pokojowej USA.

Rubio i Jermak poinformowali dziennikarzy o znaczących postępach w rozmowach w Genewie nad 28-punktowym planem pokojowym USA. Jak podkreślili, obie strony przeanalizowały projekt punkt po punkcie i pracują nad zmianami.

- Moim zdaniem odbyliśmy prawdopodobnie najbardziej produktywne i znaczące spotkanie w całym tym procesie. (...) Myślę, że poczyniliśmy znaczne postępy. Nasze zespoły udały się już do swoich pokoi, a my pracujemy nad niektórymi z otrzymanych sugestii. Wprowadzamy więc pewne zmiany, korekty, mając nadzieję na zmniejszenie naszych różnic i zbliżenie się do czegoś, co będzie bardzo akceptowalne zarówno dla Ukrainy, jak i dla Stanów Zjednoczonych - powiedział Rubio.

Jak dodał, ostateczny plan pokojowy musi zostać zaakceptowany przez prezydentów, lecz jest pewny, że do tego dojdzie. Zasugerował też, że zaakceptuje też go Rosja.

- Myślimy, że w ciągu ostatnich dziewięciu miesięcy zdobyliśmy dość istotne informacje na temat niektórych kwestii, które są dla nich (Rosjan) naprawdę ważne.

Jermak potwierdził słowa Rubia o postępach w rozmowach.

- Dokonaliśmy bardzo dużego postępu i zmierzamy ku sprawiedliwemu i trwałemu pokojowi, na jaki zasługuje naród ukraiński i jakiego pragnie bardziej niż ktokolwiek inny na tej planecie - powiedział. Zapowiedział dalsze rozmowy z Amerykanami i państwami europejskimi w nadchodzących dniach.

Szefowie delegacji obu krajów wygłosili oświadczenia dla prasy po swoim pierwszym spotkaniu w Genewie. Jermak - po tym, jak prezydent USA Donald Trump skrytykował w niedzielę ukraińskie władze za nieokazywanie wdzięczności dla Ameryki - podziękował "wielkim przyjaciołom, Stanom Zjednoczonym i prezydentowi Trumpowi (...) za oddanie na rzecz doprowadzenia do pokoju".

Rubio zapowiedział, że odpowie na pytania dziennikarzy na ten temat jeszcze w niedzielę. Jermak zapowiedział z kolei, że w najbliższych dniach będzie pracował nad "połączeniem propozycji", najwyraźniej odnosząc się do zgłoszonej kontrpropozycji planu pokojowego przez państwa europejskie. Według agencji Reutera, zawiera ona m.in. zwiększenie ograniczenia liczebności ukraińskich sił do 800 tys. (plan USA mówił o 600 tys.), zakłada gwarancje bezpieczeństwa USA dla Ukrainy wzorowane na tych NATO-wskich oraz mówi, że punktem wyjścia do negocjacji nt. terytorium ma być obecna linia kontaktu.

Oskar Górzyński

***

Europejscy liderzy odpowiedzieli w niedzielę na amerykański plan pokojowy dla Ukrainy, przedstawiając swoją wersję projektu. Propozycja modyfikuje m.in. wymóg dotyczący ograniczenia ukraińskiej armii i zakłada gwarancje podobne do tych z art. 5 NATO - podała agencja Reutera.

Agencja Reutera opublikowała tekst europejskiej kontrpropozycji do projektu amerykańskiego 28-punktowego planu pokojowego dla Ukrainy, opracowany przez państwa E3: Wielką Brytanię, Francję i Niemcy. Dokument opiera się na planie USA, omawiając go punkt po punkcie, sugerując zmiany.

Cały tekst propozycji:

1. Potwierdzenie suwerenności Ukrainy.

2. Zostanie osiągnięte całkowite i kompletne porozumienie o nieagresji między Rosją, Ukrainą i NATO. Wszelkie niejednoznaczności z ostatnich 30 lat zostaną rozwiązane.

(Punkt 3. planu USA został usunięty. Projekt planu, do którego dotarła agencja Reutera, głosił: "Będzie oczekiwane, że Rosja nie dokona inwazji na swoich sąsiadów, a NATO nie będzie się dalej rozszerzać").

4. Po podpisaniu porozumienia pokojowego zostanie powołany dialog między Rosją a NATO, aby omówić wszystkie kwestie bezpieczeństwa i stworzyć środowisko deeskalacji, zapewniające bezpieczeństwo globalne oraz zwiększające możliwości kontaktów i przyszłe możliwości gospodarcze.

5. Ukraina otrzyma zdecydowane gwarancje bezpieczeństwa.

6. Liczebność ukraińskich sił zbrojnych zostanie ograniczona do 800 tys. w czasie pokoju.

7. Przystąpienie Ukrainy do NATO zależy od konsensusu członków NATO, który obecnie nie istnieje.

8. NATO zgadza się nie rozmieszczać na stałe wojsk pod swoim dowództwem na Ukrainie w czasie pokoju.

9. Myśliwce NATO będą stacjonować w Polsce.

10. Gwarancja USA, która odzwierciedla art. 5.:

a. USA otrzymają odszkodowanie za gwarancję, b. jeśli Ukraina zaatakuje Rosję, utraci gwarancję, c. Jeśli Rosja zaatakuje Ukrainę, oprócz zdecydowanej i skoordynowanej odpowiedzi militarnej, przywrócone zostaną wszystkie globalne sankcje, a wszelkie uznania nowego terytorium i wszelkie inne korzyści wynikające z tej umowy zostaną cofnięte.

11. Ukraina kwalifikuje się do członkostwa w UE i uzyska krótkoterminowy preferencyjny dostęp do rynku europejskiego, na czas jego ewaluacji.

12. Solidny Globalny Pakiet Rewitalizacji dla Ukrainy, obejmujący między innymi:

a. utworzenie Funduszu Rozwoju Ukrainy w celu inwestowania w sektory o wysokim wzroście, w tym technologie, centra danych i rozwiązania sztucznej inteligencji, b. Stany Zjednoczone będą współpracować z Ukrainą w celu wspólnej odbudowy, rozwoju, modernizacji i eksploatacji ukraińskiej infrastruktury gazowej, w tym rurociągów i magazynów, c. wspólne działania na rzecz odbudowy obszarów dotkniętych wojną, mające na celu odbudowę, przebudowę i modernizację miast i osiedli, d. rozwój infrastruktury, e. wydobycie surowców mineralnych i naturalnych, f. Bank Światowy opracuje specjalny pakiet finansowy, który zapewni finansowanie przyspieszenia tych działań.

13. Stopniowa reintegracja Rosji z gospodarką światową:

a. zniesienie sankcji będzie omawiane i uzgadniane etapami i indywidualnie dla każdego przypadku, b. Stany Zjednoczone podpiszą długoterminową umowę o współpracy gospodarczej, aby dążyć do wzajemnego rozwoju w obszarach energetyki, zasobów naturalnych, infrastruktury, sztucznej inteligencji, centrów danych, pierwiastków ziem rzadkich, wspólnych projektów w Arktyce, a także różnych innych obopólnie korzystnych możliwości biznesowych, c. Rosja zostanie ponownie zaproszona do G8.

14. Ukraina zostanie w pełni odbudowana i zrekompensowana finansowo, w tym za pomocą rosyjskich aktywów, które pozostaną zamrożone do czasu, aż Rosja zrekompensuje szkody wyrządzone Ukrainie.

15. Zostanie powołana wspólna grupa zadaniowa ds. bezpieczeństwa z udziałem USA, Ukrainy, Rosji i państw europejskich, której zadaniem będzie promowanie i egzekwowanie wszystkich postanowień niniejszej umowy.

16. Rosja ustawowo wprowadzi politykę nieagresji wobec Europy i Ukrainy.

17. Stany Zjednoczone i Rosja zgadzają się na przedłużenie traktatów o nierozprzestrzenianiu i kontroli broni jądrowej, w tym Fair Start.

18. Ukraina zgadza się pozostać państwem niejądrowym w ramach Układu o nierozprzestrzenianiu broni jądrowej.

19. Zaporoska Elektrownia Jądrowa zostanie ponownie uruchomiona pod nadzorem Międzynarodowej Agencji Energii Atomowej, a wytworzona energia będzie dzielona sprawiedliwie w stosunku 50:50 między Rosją a Ukrainą.

20. Ukraina przyjmie unijne zasady dotyczące tolerancji religijnej i ochrony mniejszości językowych.

21. Ukraina zobowiązuje się nie odzyskiwać okupowanych terytoriów suwerennych środkami wojskowymi. Negocjacje w sprawie terytoriów rozpoczną się od Linii Kontaktowej.

22. Po uzgodnieniu przyszłych ustaleń terytorialnych, zarówno Federacja Rosyjska, jak i Ukraina zobowiązują się do niezmieniania tych ustaleń siłą. Wszelkie gwarancje bezpieczeństwa nie będą miały zastosowania w przypadku naruszenia tego zobowiązania.

23. Rosja nie będzie utrudniać Ukrainie korzystania z Dniepru do celów handlowych i osiągnięte zostaną porozumienia dotyczące swobodnego przepływu zboża przez Morze Czarne.

24. Zostanie powołany komitet humanitarny w celu rozwiązania otwartych kwestii:

a. wszyscy pozostali więźniowie i ciała zostaną wymienione zgodnie z zasadą "wszyscy za wszystkich", b. wszyscy cywilni więźniowie i zakładnicy zostaną zwróceni, w tym dzieci, c. będzie realizowany program łączenia rodzin, d. zostaną podjęte środki mające na celu złagodzenie cierpienia ofiar konfliktu.

25. Ukraina przeprowadzi wybory jak najszybciej po podpisaniu porozumienia pokojowego.

26. Zostaną podjęte środki mające na celu złagodzenie cierpienia ofiar konfliktu.

27. Niniejsze porozumienie będzie prawnie wiążące. Jego wdrażanie będzie monitorowane i gwarantowane przez Radę Pokoju, której przewodniczy prezydent Donald J. Trump. Za jego naruszenie będą naliczane kary.

28. Po zaakceptowaniu niniejszego memorandum przez wszystkie strony, zawieszenie broni wejdzie w życie natychmiast po wycofaniu się obu stron z uzgodnionych punktów, które umożliwią rozpoczęcie wdrażania porozumienia. Warunki zawieszenia broni, w tym monitoring, zostaną uzgodnione przez obie strony pod nadzorem USA.

W niedzielę ukraińska delegacja rozpoczęła w Genewie spotkania z doradcami ds. bezpieczeństwa narodowego Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii na temat planu pokojowego.