Podczas konferencji prasowej Donalda Trumpa i Benjamina Netanjahu 29 września w Waszyngtonie amerykański prezydent poinformował o planie dla Gazy, który ma zakończyć bezprecedensowe cierpienia Palestyńczyków oraz doprowadzić do przekazania przez Hamas Izraelowi żywych i nieżyjących zakładników. Publikujemy pełen tekst dokumentu.
Podczas wygłaszania oświadczeń po ponaddwugodzinnym spotkaniu, Trump formalnie zaprezentował swój 20-punktowy plan pokojowy dla Strefy Gazy, który uzyskał publiczne poparcie izraelskiego premiera. Trump przekonywał, że jeśli plan zostanie przyjęty, na Bliskim Wschodzie może zapanować wieczny pokój, a poniedziałek może okazać się „wielkim dniem dla cywilizacji”.
Jak wynika z planu opublikowanego przez Biały Dom, zakłada on uwolnienie wszystkich zakładników Hamasu w ciągu 72 godzin od zawarcia porozumienia, a następnie uwolnienie palestyńskich więźniów i stopniowe wycofywanie się wojsk izraelskich z palestyńskiego terytorium przy jednoczesnym zachowaniu przez Izrael strefy buforowej wewnątrz Strefy Gazy. W ich miejsce wysłane mają zostać Międzynarodowe Siły Stabilizacyjne, które miałyby rozbroić Hamas, a władzę objąć ma apolityczna administracja złożona z palestyńskich technokratów. Ich pracę ma jednak nadzorować międzynarodowe ciało, zwane Radą Pokoju (Board of Peace), na której czele stanie sam Trump.
Amerykański prezydent podziękował Netanjahu za poparcie planu i zaznaczył, że jedyne, czego brakuje, to zgoda Hamasu. Zagroził przy tym, że jeśli ta palestyńska grupa terrorystyczna odrzuci propozycję, on poprze dalsze izraelskie działania wojenne.
- Słyszałem, że Hamas także chce to zrobić (zawrzeć porozumienie) i to dobrze - powiedział Trump. - Tylko oni zostali. Wszyscy inni to zaakceptowali, ale mam przeczucie, że otrzymamy pozytywną odpowiedź. Jeśli jednak nie, to Bibi, miałbyś moje pełne poparcie, żeby zrobić to, co musisz - dodał Trump.
Netanjahu powielił tę groźbę: jeżeli Hamas odrzuci przedstawiony przez prezydenta Trumpa plan pokojowy dla Strefy Gazy, Izrael „sam dokończy robotę”.
Straty palestyńskie w wyniku izraelskiej akcji militarnej sięgają już 66 tysięcy zabitych i przez znaczącą część społeczności międzynarodowej określane są mianem zbrodni wojennej czy nawet ludobójstwa. Przeciwko takiej retoryce władze Izraela zdecydowanie protestują.
Informacja o planie dla Gazy stala się czołowym newsem wszystkich mediów. Omawiają one wybrane punkty projektu oraz dowolnie je komentują. Prezentujemy pełny tekst dokumentu:
1. Gaza będzie zderadykalizowaną strefą wolną od terroryzmu, która nie stanowi zagrożenia dla swoich sąsiadów.
2. Gaza zostanie przebudowana z korzyścią dla mieszkańców Gazy, którzy wycierpieli więcej niż wystarczająco.
3. Jeśli obie strony zgodzą się na tę propozycję, wojna natychmiast się zakończy. Siły izraelskie wycofają się na uzgodnioną linię, aby przygotować się na uwolnienie zakładników. W tym czasie wszelkie działania wojskowe, w tym bombardowania powietrzne i artyleryjskie, zostaną zawieszone, a linie bojowe pozostaną zamrożone do czasu spełnienia warunków umożliwiających całkowite, etapowe wycofanie się.
4. W ciągu 72 godzin od publicznego zaakceptowania przez Izrael niniejszego porozumienia wszyscy zakładnicy, żywi i zmarli, zostaną zwróceni.
5. Po uwolnieniu wszystkich zakładników Izrael uwolni 250 więźniów skazanych na dożywocie oraz 1700 mieszkańców Gazy przetrzymywanych po 7 października 2023 r., w tym wszystkie kobiety i dzieci przetrzymywane w tym kontekście. Za każdego izraelskiego zakładnika, którego szczątki zostaną przekazane, Izrael przekaże szczątki 15 zmarłych Gazańczyków.
6. Po uwolnieniu wszystkich zakładników członkowie Hamasu, którzy zobowiążą się do pokojowego współistnienia i wycofania broni, otrzymają amnestię. Członkowie Hamasu, którzy chcą opuścić Gazę, otrzymają możliwość bezpiecznego przejścia do krajów przyjmujących.
7. Po zaakceptowaniu niniejszej umowy, pełna pomoc zostanie natychmiast wysłana do Strefy Gazy. Minimalna ilość pomocy będzie zgodna z tym, co zostało zawarte w umowie z 19 stycznia 2025 r. dotyczącej pomocy humanitarnej, w tym odbudowy infrastruktury (woda, prąd, kanalizacja), odbudowy szpitali i piekarni oraz dostarczenia niezbędnego sprzętu do usuwania gruzu i otwierania dróg.
8. Wjazd, dystrybucja i dostarczanie pomocy do Strefy Gazy będą realizowane bez przeszkód ze strony obu stron za pośrednictwem Organizacji Narodów Zjednoczonych i jej agencji oraz Czerwonego Półksiężyca, a także innych instytucji międzynarodowych niepowiązanych w żaden sposób z żadną ze stron. Otwarcie przejścia granicznego w Rafah w obu kierunkach będzie podlegać temu samemu mechanizmowi, który został wdrożony na mocy umowy z 19 stycznia 2025 r.
9. Strefa Gazy będzie zarządzana pod tymczasowym, przejściowym zarządem technokratycznego, apolitycznego komitetu palestyńskiego, odpowiedzialnego za bieżące funkcjonowanie usług publicznych i gmin dla mieszkańców Gazy. Komitet ten będzie się składał z wykwalifikowanych Palestyńczyków i międzynarodowych ekspertów, a nadzór i nadzór sprawować będzie nowy międzynarodowy organ przejściowy, „Rada Pokoju”, na którego czele stanie prezydent Donald J. Trump, a pozostali członkowie i głowy państw zostaną ogłoszeni, w tym były premier Tony Blair. Organ ten określi ramy i zajmie się finansowaniem przebudowy Strefy Gazy do czasu, gdy Autonomia Palestyńska zakończy program reform, zgodnie z różnymi propozycjami, w tym planem pokojowym prezydenta Trumpa z 2020 roku i propozycją saudyjsko-francuską, i będzie mogła bezpiecznie i skutecznie odzyskać kontrolę nad Strefą Gazy. Organ ten będzie odwoływał się do najlepszych międzynarodowych standardów, aby stworzyć nowoczesny i skuteczny system zarządzania, służący mieszkańcom Gazy i sprzyjający przyciąganiu inwestycji.
10. Plan rozwoju gospodarczego Trumpa, mający na celu odbudowę i ożywienie Gazy, zostanie opracowany przez panel ekspertów, którzy przyczynili się do powstania niektórych z kwitnących nowoczesnych miast-cudów na Bliskim Wschodzie. Wiele przemyślanych propozycji inwestycyjnych i ekscytujących pomysłów rozwojowych zostało opracowanych przez pełne dobrych intencji grupy międzynarodowe, które zostaną rozpatrzone w celu syntezy ram bezpieczeństwa i zarządzania, aby przyciągnąć i ułatwić te inwestycje, które stworzą miejsca pracy, możliwości i nadzieję dla przyszłej Gazy.
11. Zostanie utworzona specjalna strefa ekonomiczna z preferencyjnymi taryfami i stawkami dostępu, które zostaną wynegocjowane z krajami uczestniczącymi.
12. Nikt nie będzie zmuszany do opuszczania Gazy, a ci, którzy zechcą wyjechać, będą mogli to zrobić i wrócić. Będziemy zachęcać ludzi do pozostania i damy im możliwość zbudowania lepszej Gazy.
13. Hamas i inne frakcje zgadzają się nie odgrywać żadnej roli w rządzeniu Gazą, bezpośrednio, pośrednio ani w żadnej formie. Cała infrastruktura wojskowa, terrorystyczna i ofensywna, w tym tunele i zakłady produkcji broni, zostanie zniszczona i nie zostanie odbudowana. Przeprowadzony zostanie proces demilitaryzacji Gazy pod nadzorem niezależnych obserwatorów, który obejmie trwałe wycofanie broni z użycia w ramach uzgodnionego procesu demontażu, wspieranego przez finansowany ze środków międzynarodowych program wykupu i reintegracji, weryfikowany przez niezależnych obserwatorów. Nowa Gaza będzie w pełni zaangażowana w budowę prosperującej gospodarki i pokojowe współistnienie z sąsiadami.
14. Partnerzy regionalni udzielą gwarancji, że Hamas i frakcje wywiążą się ze swoich zobowiązań i że Nowa Gaza nie będzie stanowić zagrożenia dla swoich sąsiadów ani mieszkańców.
15. Stany Zjednoczone będą współpracować z partnerami arabskimi i międzynarodowymi w celu utworzenia tymczasowych Międzynarodowych Sił Stabilizacyjnych (ISF), które zostaną natychmiast rozmieszczone w Strefie Gazy. ISF będą szkolić i wspierać sprawdzone palestyńskie siły policyjne w Strefie Gazy oraz konsultować się z Jordanią i Egiptem, które posiadają bogate doświadczenie w tym zakresie. Siły te będą stanowić długoterminowe rozwiązanie w zakresie bezpieczeństwa wewnętrznego. ISF będzie współpracować z Izraelem i Egiptem, aby pomóc w zabezpieczeniu obszarów przygranicznych, wraz z nowo wyszkolonymi palestyńskimi siłami policyjnymi. Kluczowe jest zapobieganie przedostawaniu się amunicji do Strefy Gazy oraz ułatwienie szybkiego i bezpiecznego przepływu towarów w celu odbudowy i rewitalizacji Strefy Gazy. Strony uzgodnią mechanizm dekonfliktowy.
16. Izrael nie będzie okupował ani anektował Strefy Gazy. W miarę jak ISF będzie ugruntowywać kontrolę i stabilność, Siły Obronne Izraela (IDF) wycofają się zgodnie ze standardami, kamieniami milowymi i harmonogramami związanymi z demilitaryzacją, które zostaną uzgodnione między IDF, ISF, gwarantami i Stanami Zjednoczonymi, w celu zapewnienia bezpieczeństwa Strefy Gazy, która nie będzie już stanowić zagrożenia dla Izraela, Egiptu ani jego obywateli. W praktyce, IDF będzie stopniowo przekazywać okupowane terytorium Strefy Gazy ISF zgodnie z porozumieniem zawartym z władzami przejściowymi, aż do całkowitego wycofania się z Gazy, z wyjątkiem obecności w strefie bezpieczeństwa, która będzie utrzymywana do czasu, aż Gaza będzie odpowiednio zabezpieczona przed ewentualnym odradzającym się zagrożeniem terrorystycznym.
17. W przypadku opóźnienia lub odrzucenia tej propozycji przez Hamas, powyższe działania, w tym zwiększona akcja pomocowa, zostaną przeprowadzone na obszarach wolnych od terroryzmu, przekazanych przez Siły Obronne Izraela (IDF) Siłom Bezpieczeństwa (ISF).
18. Zostanie ustanowiony proces dialogu międzyreligijnego oparty na wartościach tolerancji i pokojowego współistnienia, aby spróbować zmienić sposób myślenia i narrację Palestyńczyków i Izraelczyków, podkreślając korzyści płynące z pokoju.
19. W miarę postępów w odbudowie Strefy Gazy i rzetelnej realizacji programu reform Autonomii Palestyńskiej, mogą wreszcie powstać warunki do wiarygodnej drogi do samostanowienia i państwowości Palestyny, co uznajemy za aspirację narodu palestyńskiego.
20. Stany Zjednoczone nawiążą dialog między Izraelem a Palestyńczykami w celu uzgodnienia politycznego horyzontu pokojowego i dostatniego współistnienia.
PAP/KAI