Wystarczy iskra

Ta wojna właściwie trwa już od dawna. Tyle że obie strony prowadzą ją za pomocą „pośredników” – to znaczy na terytoriach innych państw, w których ścierają się ich własne interesy. Teraz zaś napięcie jest tak wysokie, że po raz pierwszy zawisła w powietrzu groźba bezpośredniego starcia. Scenariusz prawie niemożliwy, bo obie strony dobrze wiedzą, z jakimi konsekwencjami to by się wiązało. Można powiedzieć, że większość napięć na Bliskim Wschodzie dotyczy albo nierozwiązywalnego konfliktu palestyńsko-izraelskiego, albo toczy się właśnie w cieniu wielkiego sporu gospodarczo-polityczno-cywilizacyjnego między Arabią Saudyjską a Iranem. Dlaczego w takim razie i jedni, i drudzy pozwolili wypadkom „wymknąć się spod kontroli”?

Beczka z prochem

Zaczęło się od egzekucji w Arabii Saudyjskiej szyickiego duchownego, znanego krytyka dynastii Saudów, szejka Nimra al-Nimra. Wyroki śmierci w Arabii Saudyjskiej są codziennością, ale akurat ten wywołał ostrą reakcję Iranu. I jest oczywiste, że władze w Rijadzie miały świadomość, że tak się stanie. W tle są zarówno polityka, jak i ostry religijny podział w świecie islamu między sunnitami a szyitami. Liderem tych pierwszych jest Arabia Saudyjska, drugich – Iran. Zabity szejk reprezentował mniejszość szyicką w Arabii, skarżącą się często na dyskryminację ze strony większości sunnickiej. Zabicie lidera tej mniejszości – nawet zgodnie z obowiązującym prawem szarijatu i wyrokiem sądu skazującego al-Nimra za działalność terrorystyczną (choć w jego wypadku wyrok jest mocno kontrowersyjny) – było więc otwartą prowokacją wobec szyickiego Iranu. I na efekty nie trzeba było długo czekać. W Teheranie doszło do ataku na saudyjską ambasadę, co z kolei doprowadziło do tego, że Arabia Saudyjska zerwała stosunki dyplomatyczne z Iranem i dała irańskim dyplomatom 48 godzin na opuszczenie kraju. Dzień później zerwano umowy handlowe i zawieszono połączenia lotnicze z Iranem.

Podobnie postąpiło kilka sunnickich monarchii wspierających Saudów, które albo zerwały stosunki dyplomatyczne, albo znacznie obniżyły ich rangę. Tak ostro jeszcze nie było dotąd... oficjalnie. Bo nieoficjalnie między obu krajami iskrzy bez przerwy. Za jednym i drugim krajem stoją też światowe mocarstwa. To prawdziwa beczka z prochem.