Od pierwszych chwil swego pontyfikatu Jan Paweł II akcentował, że kwestia wolności Kościołów żyjących w Europie Wschodniej w realiach ateistycznej dyktatury znajdzie się w centrum jego posługi. Budziło to ogromne zaniepokojenie w Moskwie i satelickich krajach. Obawiano się, że ożywienie religijne wstrząśnie fundamentem systemu, którego ateizm był jednym z najważniejszych ideologicznych zworników.