Stosunek robotników do systemu komunistycznego kształtował się pod wpływem kilku czynników, z których istotnym była sytuacja ekonomiczna. Znaczenie miała także świadomość narodowa, która w latach 40. i 80., a także w czasie kryzysów roku 1956 i 1970 wydaje się ważnym elementem wpływającym na wzmaganie oporu. Na stosunek robotników do władzy wpływ miał także pogłębiający się rozziew między ideologicznymi deklaracjami o rządzącej klasie robotniczej a systematycznie malejącym w PRL udziale robotników w sprawowaniu władzy i wciąż kurczących się możliwościach awansu społecznego robotników. Wreszcie istotne znaczenie miała kwestia strachu – przełamywanie lęku przed aparatem represji było istotnym elementem okresowej zmiany postaw społecznych.