"Panie, miej litość nad Twoim ludem! Panie, przebacz tyle okrucieństwa" - napisał papież Franciszek w księdze pamiątkowej.

Przy pomniku, rozpostartym między ruinami dwóch największych obozowych komór gazowych i krematoriów, nie zostaną wygłoszone żadne przemówienia. Naczelny rabin Polski Michael Schudrich po hebrajsku śpiewał Psalm 130, zatytułowany "Z otchłani grzechu ku Bożemu miłosierdziu".

Przed pomnikiem ofiar obozu w Auschwitz-Birkenau papież Franciszek rozmawiał krótko ze Sprawiedliwymi wśród Narodów Świata, którzy z narażeniem życia podczas wojny nieśli pomoc Żydom. Na spotkanie z Ojcem Świętym do byłego niemieckiego obozu Auschwitz II-Birkenau przybyło ich ponad 20.

Do papieża podeszły dwie dziewczynki w bieli, krewne rodziny Ulmów z Markowej, wymordowanej 24 marca 1944 r. w Markowej na Rzeszowszczyźnie za ukrywanie Żydów.

Papież Franciszek pokonał pieszo bramę obozu w Brzezince Henryk Przondziono /Foto Gość Jedna z dziewczynek trzyma portret rodziny Ulmów, druga - wizerunek Jezusa Miłosiernego.

Ulmowie stali się symbolem wszystkich rodzin, które w czasie wojny - ryzykując śmierć - ratowali Żydów.

Medale Sprawiedliwy Wśród Narodów Świata od 1963 r. przyznaje Instytut Yad Vashem w Jerozolimie. Odznaczenia te otrzymało dotychczas ponad 21,2 tys. osób.

Według szacunków historyków, co najmniej kilkaset tysięcy Polaków, zarówno dorosłych, jak i dzieci, w różnorodny sposób udzielało podczas II wojny pomocy Żydom, za co groziła kara śmierci. Liczbę uratowanych Żydów ocenia się na kilkadziesiąt tysięcy. Polacy pomagali indywidualnie i w ramach aktywności konspiracyjnej, w strukturach Polskiego Państwa Podziemnego, w tym Rady Pomocy Żydom "Żegota". Tytuł "Sprawiedliwego" otrzymało dotychczas około ponad 6,2 tys. Polaków.

W uroczystości, która przebiega w milczeniu, uczestniczy ok. tysiąca osób.

Pomnik w Brzezince składa się ze spiętrzonych kamiennych bloków. Umieszczonych na nim zostało ponad 20 tablic. Na każdej z nich w innym języku widnieje napis: "Niechaj na wieki będzie krzykiem rozpaczy i przestrogą dla ludzkości to miejsce, w którym hitlerowcy wymordowali około półtora miliona mężczyzn, kobiet i dzieci, głównie Żydów z różnych krajów Europy, Auschwitz-Birkenau - 1940-1945".