Jak słusznie zauważył autor, Pierwsza Rzeczpospolita była państwem nie tylko obojga, „ale wielu narodów, które przez kilka stuleci tworzyły jej barwną mozaikę”. Nic dziwnego, że stosunki pomiędzy poszczególnymi społecznościami czy sąsiednimi państwami były czasem wrogie i jeszcze dzisiaj stanowią źródło nieporozumień.