„Budowa Wieży Babel” na obrazie Fransa Franckena Młodszego

Budowniczowie nie zdają sobie jednak sprawy, że kara Boża jest blisko. Inspiracją dla flamandzkiego artysty była oczywiście historia budowy wieży Babel, zamieszczona w Księdze Rodzaju. Ludzie pewnego dnia zapragnęli wybudować ogromną budowlę. „(…) rzekli: »Chodźcie, zbudujemy sobie miasto i wieżę, której wierzchołek będzie sięgał nieba«” (Rdz 11,4). Rozgniewany zuchwałością budowniczych Bóg sprawił, że zaczęli mówić różnymi językami i nie mogąc się porozumieć, musieli przerwać budowę. Na obrazie Fransa Franckena widzimy czas gorączkowych prac. Na pierwszym planie przedstawiony został Nimrod, wydający rozkazy architektom nadzorującym budowę. Nimrod to legendarny władca Mezopotamii (po grecku Międzyrzecze), czyli terenów położonych w dorzeczach rzek Tygrys i Eufrat, prawnuk Noego, o którym wspomina Stary Testament. Wieża przedstawiona na obrazie przypomina swym wyglądem ruiny mezopotamskich starożytnych świątyń, zwanych zigguratami. Inspiracją do budowy zigguratów była wiara w to, że bogowie zamieszkują szczyty gór. Zigguraty miały je symbolizować. Składały się z położonych kolejno jeden na drugim, połączonych schodami tarasów. Żydzi mogli podziwiać zigguraty podczas swej niewoli babilońskiej (Babel to prawdopodobnie zniekształcona nazwa Babilonu). Już wówczas wiele z tych świątyń było zrujnowanych i wyglądały jak niedokończone. W okresie renesansu motyw budowy wieży Babel stał się bardzo popularny w sztuce. Nabrał bowiem wówczas nowych treści. Prąd umysłowy zwany humanizmem podkreślał możliwości i potęgę człowieka, był wyrazem dumy z rozwoju nauki, techniki, wspaniałych osiągnięć sztuki. Porzucano średniowieczne myślenie o znikomości ludzkiej egzystencji. Już wówczas przestrzegano jednak, by w tym zachłyśnięciu się ludzkimi możliwościami nie stawiać człowieka w miejscu, które należy się Bogu. Taką wymowę mają liczne obrazy ukazujące budowę wieży Babel.

oceń artykuł