Jak myśleć i pisać, żeby dostać literackiego Nobla 2023

W tym roku wygrała Annie Ernaux, Francuzka, rocznik 1940. Akademia napisała w uzasadnieniu: „Bezustannie i pod różnymi kątami przygląda się życiu naznaczonemu problemami związanymi z płcią, językiem i klasą społeczną”. Przykłady tego przyglądania się życiu: kobieta wyemancypowana, dystansująca się od drobnomieszczańskich korzeni i zasad (dawno nie czytałem autorki z taką mściwością traktującej własnych rodziców), zaangażowana w „nie” dla USA i NATO, w „tak” dla #MeToo, ekologii i prezydenckiej kandydatury Melenchona (kandydata antynatowskiej lewicy, prorosyjskiej i prokomunistycznej). Wojciech Stanisławski próbuje jej bronić: „Nobla dostała jednak za pisarstwo, a nie podpisy pod listami zbiorowymi francuskiej lewicy”. Nie zgadzam się: żaden talent by tu nie pomógł, gdyby nie to, co zauważył przed dwoma tygodniami w GN Szymon Babuchowski: „Kluczowym, a nie nazwanym problemem świata, który kleci [to dobre słowo à propos talentu – przyp. J.S.] przed naszymi oczami tegoroczna laureatka literackiego Nobla, pozostaje fakt, że jest to świat, z którego wyrzucono Boga” – sprawnie napisana pustka po Bogu. Co w to miejsce? „Szczytować na wszelkie możliwe sposoby” (to cytat z jej kluczowej książki, przepraszam). Czytałem „Lata” (autobiograficzną powieść z 2008 roku) tego lata i poza niesmakiem oraz kpinami i odrazą do katolicyzmu zapamiętałem obsesję seksualną autorki. W każdym razie rozwiązłość jest tu sposobem na życie. Natomiast, pisze, religia rzymskokatolicka przestała nam (nam, bo Ernaux uważa się za reprezentantkę tzw. pokolenia 1968) być do czegokolwiek potrzebna.

oceń artykuł