Dziesięć tysięcy sprawiedliwych

Tadeusz i Julia Morawscy w majątku pod Grójcem ukrywali w czasie wojny czworo Żydów. Ilu innym pomogli – ryzykując życie swoje i bliskich – sami pewnie by nie zliczyli.

Właściciele Małej Wsi pod Grójcem należą do setek tysięcy, a może miliona lub więcej Polaków, którzy w czasie drugiej wojny światowej udzielili pomocy Żydom skazanym przez Niemców na zagładę. Ale tylko niewielka część tych osób, bo około 10 tysięcy, znana jest – tak jak Morawscy – z imienia i nazwiska. Pamięć i wiedzę o nich przechowuje, zbiera i kompletuje działający społecznie Komitet dla Upamiętnienia Polaków Ratujących Żydów, powstały w 1998 roku. Jego zadanie jest niezwykle trudne, nie tylko z uwagi na upływ czasu, ale również ze względu na okoliczności udzielanej wówczas pomocy – w konspiracji, w solidarnościowym milczeniu otoczenia, gdyż według niemieckich rozporządzeń za wszelką pomoc Żydowi, choćby podanie kubka wody, w okupowanej Polsce groziła śmierć (tak ostrych restrykcji nie było w państwach zachodnich zajętych przez Niemcy).

Niemniej Komitetowi udało się skompletować i złożyć w depozycie w Archiwum Akt Nowych około 900 teczek z dokumentami, relacjami, ukazującymi pomoc, jaką niosły Żydom konkretne osoby, instytucje Polskiego Państwa Podziemnego, a także Kościół. W sumie do 2011 roku zidentyfikowano ponad 2000 nazwisk (od tego czasu napłynęły kolejne informacje), co razem z ponad 6,5 tys. Polaków, którym żydowski Instytut Yad Vashem przyznał tytuł Sprawiedliwy wśród Narodów Świata, daje około 10 tys. osób – tak oblicza prof. Jan Żaryn, historyk, przewodniczący komisji historycznej komitetu.
 

Dziękujemy, że z nami jesteś

To dla nas sygnał, że cenisz rzetelne dziennikarstwo jakościowe. Czytaj, oglądaj i słuchaj nas bez ograniczeń.

W subskrypcji otrzymujesz

  • Nieograniczony dostęp do:
    • wszystkich wydań on-line tygodnika „Gość Niedzielny”
    • wszystkich wydań on-line on-line magazynu „Gość Extra”
    • wszystkich wydań on-line magazynu „Historia Kościoła”
    • wszystkich wydań on-line miesięcznika „Mały Gość Niedzielny”
    • wszystkich płatnych treści publikowanych w portalu gosc.pl.
  • brak reklam na stronach;
  • Niespodzianki od redakcji.
Masz subskrypcję?
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.
« 1 »
oceń artykuł Pobieranie..

Ewa K. Czaczkowska