Turkana Radosław Malinowski Samo południe. Samolot linii Nairobi – Lodwar kołuje na małym pasie do lądowania. Delektując się dobrodziejstwem klimatyzacji czujemy co nas czeka na zewnątrz.

Powietrze drga, rozgrzane przez czarną masę wylanego asfaltu. Silniki maszyny unoszą tumany kurzu i piasku. Przez miasto przewalają się podmuchy wiatru – który niesie jeszcze większą spiekotę. Na oddech od żaru przyjdzie nam poczekać do zmroku.

Kraj słońca i tęsknoty

Jesteśmy w Lodwar, jednym z miast północy Kenii, zupełnie odmiennym od otoczonego górskim chłodem Nairobi, czy przepełnionej morską bryzą Mombasy. Lodwar, tak jak i cała północ Kenii jest inny. To kraj przetrwania, gdzie przyroda nie jest przyjazna zwierzętom, a tym bardziej ludziom.

To kraj półpustyń, wyschniętych rzek, kolczastych drzew, ale przede wszystkim kraj słońca, które reguluje rytm życia pojedynczego człowieka, jak i całych społeczności.

  Kenia CFCRR Północ Kenii jest obszarem zamieszkałym przez wiele grup etnicznych, które potrafią przeżyć tam, gdzie trzeba im żyć. Turkana, Samburu, Pokoth, Dasenach, Marsabit. To dumni, wysocy ludzie, przyzwyczajeni do zmagań – z naturą i… między sobą.

I właśnie dlatego tu jestem i mój udział w kościelnym projekcie Shalom Centre For Conflict Resolution and Reconciliation (CFCRR), którego celem jest zakończenia konfliktów międzyplemiennych, konfliktów, które, bagatela, ciągną się od dziesiątek pokoleń. Wielu już próbowało. Rządy, organizacje pozarządowe, gwiazdy popkultury, czy różni prorocy...

Jedni wierzyli, że przyczyną jest woda, i zaczęli budować studnie. Dziś, tak jak strategiczne cele na wojnie, są one przedmiotem niezgody. Inni twierdzili, że wojnę powoduje ilość posiadanej broni. Fakt, prawie każdy dorosły mężczyzna nosi przy sobie kałasznikowa. Kolejne akcje powszechnego rozbrojenia udowodniły jednak, że tylko handlarze bronią są ich beneficjentami.

Jeszcze inni wierzą w siłę polityki, porozumień międzyresortowych, komisji granicznych. Organizują konferencje, spotkania, debaty, publikują raporty i wytyczne. A w międzyczasie ludzie tęsknią za pokojem.

Czuć tą tęsknotę, w opowieściach o ostatnich napadach, w żalu za zabitymi przyjaciółmi, w słowach przepełnionych nadzieją.

  o. Patryk Devine CFCRR, Źródła konfliktu

W tą tęsknotę wpisuje się ten projekt Stowarzyszenia Misji Afrykańskich. Założony przez irlandzkiego misjonarza, o. Patryka Devine, chce dotrzeć do źródeł konfliktu, zbadać przyczyny, które pomogą zaleczyć skutki.

Grupa pracowników CFCRR, na którą składają się misjonarze, pracownicy naukowi, wolontariusze i przedstawiciele miejscowych plemion organizuje spotkania w poszczególnych parafiach.

Przez trzy dni omawiane są teorie konfliktu, jego przyczyny, schematy zachowań, wreszcie perspektywy pokoju i pojednania – pojednania mimo świeżych grobów, mimo ran i okaleczeń, mimo rodzin bez ojców, matek, sióstr czy braci – ofiar konfliktu. Ale pełne teorii spotkania to dopiero początek. Na każdym z nich formuje się specjalna grupa, która pomoże koordynować badania nad prawdziwymi przyczynami lokalnego konfliktu.

  Krzysztof Błażyca Kościół chce znać przyczynę tego, iż w kraju gdzie każdy chce żyć w pokoju, zabija się ludzi, w imię tegoż pokoju. A przyczyn może być wiele.

Brak wody jak i innych zasobów, polityczny egoizm lokalnych parlamentarzystów, wieloletnia edukacja, która uczy od maleńkości nienawiści do innych, wielka polityka między państwami w regionie (aż strach pomyśleć co będzie gdy w regionie, do którego rości sobie pretensje Etiopia, Kenia i Sudan, potwierdzą się perspektywy złóż ropy naftowej), niedoskonałości i niedbalstwo kolonialnych rozgraniczeń, a może po prostu ludzka natura, tak skłonna do zła.

Kiedy uda się zakończyć badania, przyjdzie czas na rozliczenia i pojednanie. Nie zemstę i vendetę, ale i nie tanie „przepraszam”. Prawdziwe pojednanie jest bowiem trudniejsze od obu skrajności. Wymaga poświęcenia ze strony ofiary i oprawcy, wyrzeczenia się zemsty, ale i gotowości do sprawiedliwego zadośćuczynienia za wyrządzone zło. Zaangażowania władz państwowych, lokalnych przywódców, Kościoła. To proces trudny, na granicy niemożliwości, ale jaką ma alternatywę?

  Radosław Malinowski Życie z wyrokiem

Konflikty w północnej Kenii, to nie tylko napady, zabici, mężczyźni noszący karabiny maszynowe. To również wyrok na cały region, odcięty od inwestycji, zapomniany przez decydentów rządowych i organizacje międzynarodowe. To brak dróg, studni, nowoczesnych form rolnictwa, czy opieki medycznej. To chorzy umierające na banalne choroby, samochody rozbite na wydmach piaskowych, czy dzieci żebrzące o wodę -  nie o pieniądze.

W przerwie między zajęciami obserwuję starszą kobietę, która powoli idzie z czarnym baniakiem. Przyszła do miejscowej parafii, wyposażonej w studnię głębinową. Jest południe, na niebie nie ma ani jednej chmury, która zatrzymałaby lejący się żar.

Kobieta jest niepełnosprawna, ma powykręcane nogi, więc idzie na czworakach, na przemian to lewą, to prawą ręką turlając czarny plastikowy baniak. Musi tak iść od paru godzin, choć może mieszka gdzieś w pobliżu. Zniszczone, wypłowiałe ubranie pełne jest piasku i kurzu. Baniak zapewni jej wodę – dar życia – pozwoli przeżyć do pojutrza, może o dzień dłużej. Potem trzeba będzie rozpocząć wyprawę ponownie.

W zasadzie nie wiem co czuję obserwując jej zmaganie. Żal, złość, poczucie winy za kran w moim domu, bezradność. Modlę się, żeby nowy wysiłek o pokój tym razem się udał.

Film o działalności CFFRR (po angielsku):

SCCRR - Positive Peace Making In Kenya
thesccrr

***
Radosław Malinowski, prawnik, mieszka w Nairobi, współtwórca HAART,(Awareness Against Human Trafficking), organizacji zajmującej się przeciwdziałaniem handlowi ludźmi na obszarze Afryki Wschodniej, współpracownik Shalom Centre For Conflict Resolution and Reconciliation (CFCRR)

Strona Shalom Centre For Conflict Resolution and Reconciliation: www.shalomconflictcenter.org