Jest to rezultat głębokiego podziału w polskim skautingu, mającego źródła pod koniec epoki PRL, o którym pisałem już tutaj wielokrotnie. W sierpniu ubiegłego roku zlot zorganizował Związek Harcerstwa Polskiego - największe  harcerskie stowarzyszenie w kraju, teraz przyjechali w liczbie około 2 tysięcy osób reprezentanci Związku Harcerstwa Rzeczypospolitej, Stowarzyszenia Harcerskiego, Stowarzyszenia Harcerstwa Katolickiego „Zawisza” - Federacji Skautingu Europejskiego, Harcerstwa Polskiego na Ukrainie oraz Związku Harcerstwa Polskiego na Litwie.

Podobnie jak rok temu, honorowymi gośćmi zlotu będzie prezydencka para, ponieważ Anna i Bronisław Komorowscy poznali się, działając wspólnie w latach 70. ubiegłego wieku w znanym z opozycyjności wobec komunistycznych władz ZHP oraz twórczo kultywującym przedwojenne ideały służby Bogu, Polsce i bliźnim 208 Warszawskim Szczepie Drużyn Harcerskich i Zuchowych im. Batalionu „Parasol”.

Jubileuszowy Zlot Stulecia Harcerstwa rozpoczął się we czwartek od Mszy Świętej, odprawionej w sanktuarium Bożego Miłosierdzia przez metropolitę krakowskiego, kardynała Stanisława Dziwisza, a zakończy defiladą spod Barbakanu na plac Ojca generała Franciszka Studzińskiego (legendarnego kapelana II Korpusu Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, a potem środowisk kombatanckich i patriotycznych, m.in. niezależnych struktur harcerskich w latach 70. i 80. XX wieku) pod Wawelem w niedzielę po południu.

Poprzedziło go otwarcie wystaw: „Bogu i Polsce - harcerstwo niezależne i niepokorne w PRL”, przygotowanej przez Krakowski Oddział Instytutu Pamięci Narodowej na Małym Rynku, „Całym życiem”, zorganizowanej przez ZHR na placu Ojca Studzińskiego oraz poświęconej dorobkowi najbardziej znanych krakowskich drużyn w hali „Sokoła”.

Zlot obywa się pod hasłem: „Całym życiem - przygoda XXI”. Oprócz typowo harcerskich gier polowych i harców, jego uczestnicy zmontują z gotowych elementów na wytypowanych wcześniej 120 krakowskich podwórkach nowe urządzenia do zabaw dla dzieci: kolorowe samochodziki i lokomotywy wykonane przez profesjonalną firmę. Będą też dwie gry miejskie: „Literożercy 2011” i „Podwórko 2.1”.

- Przygoda XXI to spojrzenie w przyszłość. Żyjemy, zwłaszcza młode pokolenie harcerek i harcerzy, w wolnej Polsce, w globalnym świecie, więc pamiętając o historii, musimy patrzeć w przyszłość, myśleć o nowoczesnym harcerstwie, tak aby ci, którzy przejdą harcerską szkołę charakterów, stawali się elitą nowoczesnego społeczeństwa - powiedział dziennikarzom komendant zlotu harcmistrz Krzysztof Piasecki.

W piątek wieczorem na „Ognisku stulecia” spotkali się harcerze wszystkich pokoleń: od weteranów po najmłodsze pokolenie. Była wśród nich wnuczka założyciela harcerstwa Krystyna Małkowska-Żaba.

W ramach Jubileuszowego Zlotu Stulecia Harcerstwa w alei Wielkich Polaków w parku im. doktora Henryka Jordana odsłonięte zostanie popiersie Andrzeja Małkowskiego.

Dlaczego zloty z tej samej okazji mogą odbywać się rok po roku? Ponieważ pierwsze zastępy skautowe powstały na ziemiach polskich pod zaborami już w 1910 roku, a pierwsze drużyny rok później. W lutym 1911 roku na spotkaniu we Lwowie zapadła decyzja o potrzebie utworzenia skautingu w Polsce, w maju władze „Sokoła” powołały Naczelną Komendę Skautową, która wydała datowany na 22 maja rozkaz o powołaniu trzech pierwszych drużyn. Można więc czcić jubileusz 100-lecia i w 2010, i w 2011 roku.

Warto dodać, że tym, co odróżniało harcerstwo od ruchu skautowego w innych krajach w latach dwudziestolecia międzywojennego, był silny nacisk położony na wychowanie w duchu patriotycznym (ale nie nacjonalistycznym) i przygotowanie do służby wojskowej. Stąd słynna definicja: harcerstwo = skauting + niepodległość.

Chociaż doskonale rozumiem podłoże dzisiejszego podziału (aktywnie działałem w niejawnym Ruchu Harcerskim Rzeczypospolitej w latach 1983-89), jest mi jednak żal, że tak pięknego jubileuszu nie dało się uczcić wspólnie, w gronie wszystkich organizacji. Bo przecież w każdej z nich pracujemy według tych samych metod wychowawczych, nosimy ten sam Krzyż Harcerski, zdobywamy te same stopnie i sprawności, śpiewamy te same piosenki, a refren jednej z nich brzmi: „bo wszyscy harcerze to jedna rodzina”...

harcmistrz Jerzy Bukowski
Harcerz Rzeczypospolitej