Prawosławni idą na Grabarkę

KAI

publikacja 16.08.2011 13:30

Kilka tysięcy osób w pieszych pielgrzymkach podąża na świętą górę Grabarkę, prawosławne sanktuarium na Podlasiu. Centralne uroczystości odbędą się tam w piątek 19 sierpnia – w święto Przemienienia Pańskiego, na którym swoją obecność zapowiedział prezydent RP Bronisław Komorowski. Grabarka nazywana bywa prawosławną Jasną Górą.

Grabarka Grabarka
Dla wyznawców prawosławia jest tym, czym dla katolików Jasna Góra
Roman Koszowski/GN

Największą, kilkusetosobową grupę jak co roku stanowią pątnicy z Białegostoku, którzy ruszyli po raz 26. Przed nimi do pokonania 130 km w ciągu sześciu dni. Na Grabarkę podążają również pielgrzymi z Lubelszczyzny oraz miejscowości województwa podlaskiego jak Bielsk Podlaski, Hajnówka czy Sokółka, w których prawosławni stanowią znaczną część mieszkańców. Wśród pielgrzymów, którzy wyruszyli z Warszawy, idą prawosławni z zachodniej części kraju. W tym roku już po raz drugi w ostatnich latach na Grabarkę udają się pielgrzymi z białoruskiej części okolic Puszczy Białowieskiej.

Charakterystyczną cechą prawosławnych pielgrzymek jest przyjęty "dress code". Spotkamy tutaj kobiety w długich spódnicach, bluzkach zakrywających ramiona oraz chustkach na głowie. Mężczyzn również obowiązuje okrycie nóg. Pielgrzymi podczas marszu wykonują utwory chóralne bez akompaniamentu, w tym cieszące się niesłabnącą popularnością paraliturgiczne z „Bohohłaśnika” – małego śpiewnika, który odnajdziemy w każdym prawosławnym domu. Wielu pątników niesie ze sobą krzyż w osobistej intencji.

Liturgie polowe podczas pielgrzymek należą do rzadkości i są uwarunkowane wyłącznie brakiem świątyni wraz z utensyliami. Z takimi problemami spotykają się pątnicy podróżujący przez tereny tradycyjnie nieprawosławne. Pielgrzymi na wschodzie kraju, gdzie prawosławie sięga IX w. mają możliwość celebracji nabożeństw w cerkwiach.

Święta góra Grabarka niedaleko Siemiatycz to najważniejsze prawosławne sanktuarium w Polsce. Tradycja pielgrzymowania sięga 1710 roku, gdy jeden z mieszkańców okolicznych wsi otrzymał objawienie. Wszyscy, którzy dotarli na górę i skosztowali wody ze źródła, mieli otrzymać uzdrowienie od panującej wówczas epidemii cholery. W podzięce zaczęto stawiać wotywne krzyże, których liczbę szacuje się dzisiaj na kilkaset tysięcy.

W 1947 roku na górze powstał żeński monaster pw. świętych Marty i Marii. W 1990 roku w wyniku podpalenia główna świątynia uległa całkowitemu zniszczeniu. W ciągu następnych lat społeczności prawosławnych w Polsce cerkiew udało się odbudować. Corocznie głównym uroczystościom związanych ze świętem Przemienienia Pańskiego (według kalendarza juliańskiego) towarzyszą wizyty zwierzchników lokalnych Kościołów prawosławnych oraz polityków.

Kościół prawosławny w Polsce posiada status autokefalii (kanonicznej niezależności). Jego historia na ziemiach Polski sięga IX w. i misji cyrylometodiańskiej. Prawosławie wyznawała większość mieszkańców Wielkiego Księstwa Litewskiego, wchodzącego w skład Rzeczypospolitej.

Polski Autokefaliczny Kościół Prawosławny współcześnie posiada swoje struktury we wszystkich województwach (6 diecezji), a licząc 500 tys. wiernych stanowi drugi po Kościele rzymskokatolickim związek wyznaniowy w naszym kraju.