Zaślubiny Marii Panny na płótnie Johanna Friedricha Overbecka

Leszek Śliwa

|

GN 11/2024

publikacja 14.03.2024 00:00

Józef wsuwa obrączkę na palec Maryi, a stojący pośrodku kapłan im błogosławi. Zaślubiny odbywają się na podwyższeniu symbolizującym prezbiterium kościoła, a anioły rozciągają nad małżonkami girlandę kwiatów. Pozostałe uświetniają uroczystość śpiewem i muzyką.

Johann Friedrich Overbeck Zaślubiny Marii Panny olej na płótnie, 1834–1836 Muzeum Narodowe, Poznań Johann Friedrich Overbeck Zaślubiny Marii Panny olej na płótnie, 1834–1836 Muzeum Narodowe, Poznań

Na pierwszy rzut oka wydaje się, że mamy do czynienia z kolejnym szesnastowiecznym obrazem Rafaela lub Perugina. Kompozycja, tematyka, sposób malowania – wszystko do złudzenia przypomina dzieła mistrzów renesansu. A jednak jest to obraz powstały setki lat po zakończeniu tej epoki.

Autor tego dzieła, Johann Friedrich Overbeck (1789–1869), niemiecki artysta mieszkający w Rzymie, nie ograniczał się do formalnego naśladownictwa mistrzów renesansu. Był współzałożycielem Bractwa św. Łukasza, które potem przekształciło się w organizację nazareńczyków – stowarzyszenie malarzy nie tylko podejmujących w swej twórczości tematykę religijną, ale także starających się prowadzić kontemplacyjny, zbliżony do zakonnego tryb życia.

Podobnie jak wielu artystów w przeszłości, również Overbeck namalował św. Józefa z ukwieconą gałązką lilii w ręce. To nawiązanie do legendy opisanej przez jeden z apokryfów (pism opowiadających o wydarzeniach biblijnych, nieuznanych jednak przez Kościół za wiarygodne i natchnione). Według tej legendy kapłani w Judei szukali godnego małżonka i opiekuna dla Maryi, prosząc Boga o wskazanie właściwego kandydata. Każdemu z ubiegających się o rękę Maryi mężczyzn wręczyli suchą gałązkę. Wśród nich stał także św. Józef. Trzymana przez niego gałązka w sposób cudowny zakwitła. Odczytano to jako znak z nieba.

Obraz znajduje się w zbiorach Muzeum Narodowego w Poznaniu. Trafił tam wraz z cenną kolekcją malarstwa zgromadzoną przez hrabiego Atanazego Raczyńskiego (1788–1874), polskiego arystokraty, który był dyplomatą w państwie pruskim i wielkim znawcą sztuki.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.