Pokłon Trzech Króli na płótnie Teodora Baltazara Stachowicza

Leszek Śliwa

|

GN 01/2024

publikacja 04.01.2024 00:00

Mały Jezus, choć jest jeszcze noworodkiem, z poważną miną błogosławi królowi, który wręcza mu dar.

Teodor Baltazar Stachowicz Pokłon Trzech Króli olej na płótnie, ok. 1820 Muzeum Narodowe, Kraków Teodor Baltazar Stachowicz Pokłon Trzech Króli olej na płótnie, ok. 1820 Muzeum Narodowe, Kraków

Scena epifanii, czyli objawienia Jezusa, od stuleci przedstawiana jest w tej samej konwencji. Mędrcy, którzy przybyli do Betlejem, kolejno podchodzą do Maryi trzymającej na kolanach Dzieciątko i składają mu pokłon. Jako pierwszy robi to monarcha, który przyniósł złoto. To dar uważany za królewski, bo było ono wówczas najdroższe i najtrwalsze. Wręczenie go Jezusowi oznacza uznanie Go za króla. Za plecami klęczącego mędrca stoi paź trzymający na tacy koronę, monarcha postanowił bowiem złożyć Jezusowi hołd z odkrytą głową.

Dwaj następni królowie czekają na swoją kolej, trzymając dary w dłoniach. Jeden z nich wręczy mirrę. To gorzka, pachnąca żywica, używana w starożytności jako balsam, którym namaszczano ciała zmarłych. Dodawana do wina wzmacniała je, działając jak narkotyk. Taki napój podawano skazańcom przed egzekucją. Dlatego mirra to zapowiedź męki Pana i Jego pogrzebu. Natomiast kadzidło, używane w świątyniach podczas składania ofiar Bogu, było symbolem modlitwy. Trzy dary oznaczały więc uznanie Jezusa za Króla, Człowieka i Boga.

Monarchom towarzyszą potężne orszaki, które zadziwiły Józefa, widocznego za plecami Maryi. Pokazuje on królewskie świty stojącym obok pasterzom. Jego gest sugeruje, że kolejni słudzy monarchów wciąż przybywają i nie mieszczą się w ramach obrazu.

Autor dzieła, krakowski malarz Teodor Baltazar Stachowicz (1800–1873) skorzystał z pracy swego ojca Michała. W zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie znajduje się jego obraz ukazujący tylko środek reprodukowanego przez nas dzieła, ze Świętą Rodziną i królami. Teodor Baltazar powtórzył obraz ojca i domalował orszaki. Obraz znajduje się w zamku w Niepołomicach, oddziale Muzeum Narodowego w Krakowie.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.