Pasterze są szczęśliwi. Ich adoracja nie wyraża się w modlitwie, lecz w spontanicznym okazywaniu radości.
Antonio Allegri, zwany Correggio Adoracja Dzieciątka przez pasterzy olej na desce, 1528–1530 Państwowe Zbiory Sztuki, Drezno
Ta wizja odpowiadała pobożności, która ukształtowała się w czasach odrodzenia. Wcześniej, w średniowieczu, obrazy przedstawiające Świętą Rodzinę kapały złotem. Święte osoby przedstawiano w drogich strojach. Ich głowy albo nawet całe sylwetki malarze otaczali aureolami, a Dzieciątko było zwykle adorowane na klęczkach. W XVI wieku wszystko się zmieniło. Ubodzy pasterze nie różnią się strojem od Maryi czy Józefa, a poważny nastrój zastępuje beztroska radość. Anioły dołączają się do tej radości, wesoło pląsając w górnej części kompozycji.
Od Dzieciątka bije blask rozświetlający mroki nocy, bo w Ewangelii czytamy, że anioł właśnie w nocy zwiastował pasterzom narodzenie Pana. Tym niemniej większość malarzy ukazuje pokłon pasterzy już w ciągu dnia. W chwili zwiastowania przez anioła strzegli oni wszak swoich trzód gdzieś poza Betlejem. Pokłonili się Jezusowi później, kiedy dotarli do miasteczka. Nieprzypadkowo fragment Ewangelii mówiący m.in. o zwiastowaniu pasterzom czyta się podczas pasterki (Łk 2,1-14), a następny, gdy pasterze znajdują Maryję, Józefa i Niemowlę (Łk 2,15-20), jest częścią Mszy św. sprawowanej w Boże Narodzenie o świcie. Correggio wybrał jednak nocną scenerię, co przyniosło mu artystyczny sukces. Obraz był powszechnie podziwiany i uznany za jeden z najlepszych w dorobku malarza.
Dzieło zamówił u artysty 24 października 1522 r. Alberto Pratonieri, bogaty mieszczanin z Reggio nell’Emilia. Malowidło dekorowało rodzinną kaplicę pw. Narodzenia Pańskiego w bazylice San Prospero. W 1640 r. kupił je książę Modeny Franciszek I d’Este, a jego potomek Franciszek III d’Este sprzedał je dokładnie sto lat później Augustowi III, królowi Polski i elektorowi Saksonii. Od tego czasu jest ono ozdobą Galerii Dawnych Mistrzów w Dreźnie.
Dostępna jest część treści. Chcesz więcej?
Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.