„Św. Jan Chrzciciel” na płótnie Tycjana

Leszek Śliwa

|

GN 50/2023

publikacja 14.12.2023 00:00

Święty Jan Chrzciciel wzniósł oczy do nieba, a prawą rękę położył na piersi. Obserwujemy chwilę, w której doznał on objawienia.

Tycjan (Tiziano Vecellio) Św. Jan Chrzciciel  olej na płótnie, 1550–1555 Muzeum Prado, Madryt Tycjan (Tiziano Vecellio) Św. Jan Chrzciciel olej na płótnie, 1550–1555 Muzeum Prado, Madryt

Za chwilę zapowie nadejście Mesjasza. To ilustracja słów z pierwszego rozdziału Ewangelii według św. Jana: „Pojawił się człowiek posłany przez Boga – Jan mu było na imię. Przyszedł on na świadectwo, aby zaświadczyć o światłości, by wszyscy uwierzyli przez niego” (1,6-7).

W Ewangelii według św. Jana czytamy ponadto, jak Jan, udzielając ludziom chrztu, mówi im: „Ja chrzczę wodą. Pośród was stoi Ten, którego wy nie znacie, który po mnie idzie, a któremu ja nie jestem godzien odwiązać rzemyka u Jego sandała” (1,26-27). Prorok podtrzymuje niewielki krzyżyk, symbolizujący mękę Chrystusa, oraz wstęgę, na której można odczytać słowa: Ecce Agnus („Oto Baranek”). To oczywiście nawiązanie do kolejnych wersów Ewangelii: „Nazajutrz zobaczył Jezusa, nadchodzącego ku niemu, i rzekł: »Oto Baranek Boży, który gładzi grzech świata. To jest Ten, o którym powiedziałem: Po mnie przyjdzie Mąż, który mnie przewyższył godnością, gdyż był wcześniej ode mnie«” (1,29-30). Symbol tych słów, baranek, leży w lewym dolnym rogu kompozycji.

Obraz jest też dobrą ilustracją metod pracy Tycjana i wielu innych ówczesnych mistrzów. Malując dzieło o popularnej tematyce, artysta sporządzał jednocześnie kopię. Otrzymując kolejne zamówienie, wprowadzał na tej replice jedynie drobne zmiany i szybko stawała się ona nowym oryginałem. Znane są trzy podobne portrety Jana Chrzciciela pędzla Tycjana: najstarszy znajduje się w Galleria dell’Academia w Wenecji, drugi w Museo del Prado w Madrycie, a najpóźniejszy w pałacu El Escorial pod Madrytem. Na każdym tylko akcenty rozłożone są inaczej.

Obraz, który omawiamy, został zamówiony u artysty przez Martína de Gurrea y Aragón, księcia de Villahermosa.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.