Wyspa Świętych

Współczesna Irlandia jawi się nam jako ekonomiczny raj i państwo wolnorynkowego sukcesu. Diametralnie inny obraz Zielonej Wyspy ukazuje książka Wojciecha Falarskiego Podróże po Irlandii monastycznej, będąca po części przewodnikiem i pamiętnikiem z podróży po wczesnośredniowiecznych iryjskich klasztorach.

Wojciech Falarski, Podróże po Irlandii monastycznej, W drodze, Poznań 2006, stron 232

W miejscach prezentowanych w tej książce kształtowała się historia Europy od V do IX w. Szczegółowym opisom pozostałości słynnych klasztorów towarzyszą barwne życiorysy irlandzkich świętych, takich jak Kevin, Brendan czy charyzmatyczny Colum Cille, znany jako Kolumban Starszy. W tamtym czasie Zielona Wyspa stała się ostoją nauki i kultury chrześcijańskiej, a najsłynniejsze opactwa spełniały rolę ówczesnych uniwersytetów.

Chrześcijaństwo w Irlandii przyjęło się błyskawicznie, co więcej, bardzo twórczo rozwinęło miejscową, celtycką kulturę. Kościół celtycki opierał się przede wszystkim na rozbudowanej sieci klasztorów, które rozrastały się, tworząc swoiste „miasta mnichów”. Opat klasztoru był znacznie ważniejszy od lokalnego biskupa. Mnisi iryjscy odziedziczyli ogromny prestiż społeczny, jakim cieszyli się niegdyś pogańscy kapłani – druidowie.

To właśnie w Irlandii narodził się zwyczaj spowiedzi indywidualnej oraz kierownictwa duchowego, który do dziś jest stosowany w całym Kościele. W Irlandii nigdy nie było męczenników za wiarę, rozpowszechnił się za to rodzaj „zielonego męczeństwa”, polegający na bardzo radykalnej formie życia pustelniczego. Mnisi z Zielonej Wyspy ocalili też od zapomnienia najważniejsze dzieła greckiej i rzymskiej literatury.

Książka Falarskiego jest dobrym wstępem do tego fascynującego tematu, poza tym ma zalety przewodnika dla ambitnych podróżników. Dla pasjonatów historii Irlandii będzie to jednak pozycja zbyt ogólnikowa.