Pierwszy tom „Dogmatyki” z muszelką ukazał się w 2005 roku. To było wielkie wydarzenie w polskim świecie teologicznym. – Powstaje pierwszy po prawie 50 latach polski podręcznik dogmatyki – cieszyli się teologowie, zwłaszcza wykładający dogmatykę. I z ogromnym uznaniem mówili o odważnym przedsięwzięciu grupy polskich teologów młodego i średniego pokolenia.

Kilka tygodni temu na rynek trafiły dwa kolejne tomy. Tom drugi zawiera „Traktat o Maryi” autorstwa dr Elżbiety Adamiak i „Traktat o Kościele”, opracowany przez ks. dr. hab. Andrzeja Czaję. W trzeciej części ks. Jerzy Szymik omawia „Traktat o Bogu jedynym”, a Michał Paluch OP – „Traktat o zbawieniu”. Wydawca „Dogmatyki” z muszelką – Wydawnictwo „Więź” – obiecuje, że trzy kolejne tomy ukażą się jeszcze w tym roku.

Kluczem jest muszla
Znany jest sen św. Augustyna, w którym zobaczył dziecko siedzące na brzegu morza. Za pomocą muszelki starało się przelać wodę z morza do wykopanego w piasku dołka. Morzem jest niezgłębione misterium Boga, muszelką teologia. Takie motto widnieje na okładce każdego z tomów „Dogmatyki”. Autorzy starają się, na ile to możliwe i na ile potrafią, pomóc czytelnikom zrozumieć tajemnicę Boga. Ale wcale się nie łudzą, że ją do końca zgłębią i opiszą. I nie próbują tego wmawiać odbiorcom – w założeniu głównie studentom teologii.

Dr Elżbieta Adamiak, ks. dr hab. Andrzej Czaja i dr hab. Józef Majewski – redaktorzy nowej polskiej „Dogmatyki” – podjęli się więc niełatwego zadania. Wszyscy są absolwentami KUL. Do współpracy zaprosili kilku innych duchownych i świeckich teologów, którzy wychowali się i wykształcili na teologii odnowionej przez Sobór Watykański II. Większość z nich ma bogate doświadczenie pracy ze studentami na różnych polskich uczelniach. Zakochani w teologii pracują pod auspicjami starych mistrzów, takich jak o. prof. Celestyn Napiórkowski, arcybiskupi Alfons Nossol i Henryk Muszyński czy bp Jacek Jezierski.

Żeby student zrozumiał
„Dogmatyka” z muszelką to zasadniczo podręcznik akademicki, czyli przeznaczony dla studentów teologii. Autorzy wyszli z założenia, że podręczniki akademickie rządzą się swoimi specyficznymi prawami i powinny być przydatne przede wszystkim dla studentów. – Podręcznik powinien ułatwiać studentom lekturę i uczenie się – uważają redaktorzy całej serii, Elżbieta Adamiak, Józef Majewski i ks. Andrzej Czaja. – Dlatego „Dogmatyka” ma przejrzystą strukturę i posługuje się prostym, zrozumiałym językiem, a treści najistotniejsze zostały wyodrębnione graficznie – podkreślają zalety tego sześciotomowego w założeniu dzieła.

– Jeśli pojawia się w tekście pojęcie, które można by określić mianem żargonu teologicznego, tuż obok pojawia się też jego wyjaśnienie. Bo nie chodzi nam o rezygnację z naukowego języka teologii, lecz o to, by był on zrozumiały dla czytelnika – wyjaśnia Józef Majewski.

W każdym z tomów znajdują się też propozycje ćwiczeń, wybór tekstów źródłowych (Pisma Świętego, pism Ojców Kościoła, orzeczeń soborów), indeks rzeczowy oraz słownik trudnych terminów teologicznych. Moim zdaniem to podręcznik spełniający oczekiwania nawet najbardziej wybrednych studentów.

Tego jeszcze nie było
„Dogmatyka” z muszelką to seria wyjątkowa. Po pierwsze dlatego, że po raz pierwszy w historii polskiej teologii redaktorem i autorką akademickiego podręcznika dogmatyki jest kobieta – dr Elżbieta Adamiak z Wydziału Teologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu. Bodaj najwybitniejsza dziś w Polsce kobieta uprawiająca teologię dogmatyczną – mówią o niej koledzy i koleżanki po fachu.

Po drugie dlatego, że każdy z opublikowanych już traktatów jest napisanym z ogromną pasją oryginalnym opracowaniem niełatwego dogmatycznego zagadnienia, często wzbogaconym o nowe wątki, które podpowiada współczesne życie. Autorzy też w nowym świetle stawiają stare pytania i udowadniają, że teologia nie musi być suchym wykładem prawd wiary, ale może być mądrością o charakterze egzystencjalnym.

Ojciec profesor Celestyn Napiórkowski, nestor polskich dogmatyków, mawiał swoim studentom, że teologię należy uprawiać na kolanach, przed Bogiem. Czytając pierwsze trzy tomy „Dogmatyki” z muszelką, nie mam wątpliwości, że jej autorzy taką metodę uprawiania teologii praktykują. To trzeci powód, dla którego ten podręcznik można nazwać wyjątkowym.

Dogmatyka z muszelką
Składa się z 12 traktatów, zebranych w sześciu tomach. Autorami są: Elżbieta Adamiak o Maryi, o. Marek Blaza SJ i o. Dariusz Kowalczyk SJ o sakramentach, ks. Andrzej Czaja o Kościele, Zbigniew Danielewicz o rzeczywistości ostatecznej, o. Zdzisław Kijas OFMConv o Duchu Świętym i łasce, ks. Marian Kowalczyk SAC o stworzeniu, o. Michał Paluch OP o zbawieniu, ks. Eligiusz Piotrowski o Trójcy Świętej, ks. Jerzy Szymik o Bogu Jedynym i o. Korneliusz Wen-cel EC o człowieku. Redaktorami całości są Elżbieta Adamiak, ks. Andrzej Czaja i Józef Majewski. Komitet Naukowy podręcznika tworzą: abp prof. Henryk Muszyński, abp prof. Alfons Nossol, bp dr Jacek Jezierski, o. prof. Stanisław Celestyn Napiórkowski i ks. prof. Jerzy Szymik.