Radio papieża

Beata Zajączkowska, dziennikarka Radia Watykańskiego

|

GN 47/2008

publikacja 20.11.2008 12:10

78 godzin programu nadawanego na dobę w blisko 50 językach. Dziennikarze 59 narodowości. Tak w liczbach wygląda dzień dzisiejszy papieskiej rozgłośni. Sekcja Polska Radia Watykańskiego obchodzi 70. rocznicę istnienia.

Radio papieża Beata Zajączkowska i ks. Józef Polak w studiu, chwilę przed wejściem na antenę fot. HENRYK PRZONDZIONO

Panie inżynierze, Stolica Apostolska potrzebuje niezależnego systemu łączności, czy może go Pan stworzyć? O tym, jak naprawdę wyglądała rozmowa papieża Piusa XI z wynalazcą radia Guglielmo Marconim, kroniki milczą. Faktem jest, że w ciągu dwóch lat w Ogrodach Watykańskich powstała stacja radiowa. I funkcjonuje do dziś.

Papież prowadzi audycję
Jak udało się Panu ujarzmić te fale, których nikt nie widzi, nikt nie słyszy ani nie dotknie? – pytał Marconiego zadziwiony papież. Pius XI był pod wrażeniem możliwości, jakie daje radio. Pierwszą audycję poprowadził osobiście, odczytując po łacinie orędzie Quiarcano Dei. Konferansjerem był wynalazca radia. Wydarzenie to odnotowały gazety na całym świecie, a na placach i ulicach miast – jak pisze ówczesne „L’Osservatore Romano” – pod głośnikami zbierali się ludzie, by wysłuchać głosu papieża. Szybko okazało się, że radio dotarło na krańce ziemi i stało się narzędziem komunikacji z Kościołem powszechnym.

Generałem jezuitów, którym papież powierzył kierowanie radiem, był wówczas Polak o. Włodzimierz Ledóchowski. Wyznaczył on zespół ludzi odpowiedzialnych za rozwój radia. W ich gronie znalazł się o. Feliks Lasoń, który 24 listopada 1938 r. rozpoczął regularne transmisje w języku polskim. Utworzenie Sekcji Polskiej poprzedziła pierwsza bezpośrednia transmisja Radia Watykańskiego z uroczystości kanonizacyjnych bł. Andrzeja Boboli. Przeprowadzono ją z działającym już wówczas Polskim Radiem. „W pewnym momencie pielgrzymi polscy, których było 8000, zagrzmieli nagle pieśnią »Boże, coś Polskę…«. Nikt nie przewidział polskiej pieśni w tym momencie, nikt nie mógł przewidzieć takiej formy modlitwy polskich pielgrzymów w Rzymie” – wspomina prowadzący transmisję Jerzy Langman.

Wojna i inne wyzwania
W chwili wybuchu II wojny światowej radio nadaje już w 9 językach. Pomimo olbrzymich trudności politycznych i organizacyjnych kontynuuje bez przerwy swą misję głoszenia całemu światu słowa Kościoła, stanowiąc jedyny głos ponad stronami konfliktu. „Żydzi i Polacy zostają zamknięci w odizolowanych gettach, hermetycznie zamkniętych i niegodnych ludzkiego istnienia, w cynicznym zakazie najmniejszego choćby kultu religijnego” – informuje watykańska rozgłośnia. Ten głos Radia Watykańskiego Goebbels zamierzał uciszyć. W odpowiedzi Pius XII ustanowił Serwis Informacyjny. Między rokiem 1940 a 1946 rozgłośnia papieska pośpieszyła na pomoc rodzinom uchodźców i zaginionych lub internowanych żołnierzy, transmitując 1 240 000 apeli na łączną ilość 12 105 godzin transmisji radiowych. Wielkim wyzwaniem był Sobór Watykański II, a prawdziwym podniesieniem poprzeczki pielgrzymka Pawła VI do Ziemi Świętej. Zagraniczne podróże sprawiły, że radio wyszło poza Watykan, a za pontyfikatu Jana Pawła II stało się „radiem wędrownym”. W pielgrzymkach zawsze uczestniczył polski redaktor.

Dominacja reżimu komunistycznego w Europie Wschodniej sprawia, że powstają kolejne redakcje językowe, będące wolnym głosem uciemiężonych narodów. „W tym okresie Radio Watykańskie było dla nas nie tylko jedyną rozgłośnią katolicką, ale także jednym z nielicznych, wiarygodnych źródeł informacji o życiu Kościoła i świata” – pisał Jan Paweł II w liście na 60-lecie Sekcji Polskiej. Z Watykanu wciąż płynie wolny głos do komunistycznych Chin, Wietnamu, Pakistanu. W Arabii Saudyjskiej, gdzie nie wolno odprawiać Mszy św., wierni mogą uczestniczyć w niej tylko dzięki transmisji z Watykanu. Podobnie było za czasów komunistycznych rządów w Polsce. Gdy w mediach publicznych PRL nie było miejsca na Mszę radiową, Jan Paweł II, wkrótce po swym wyborze, wprowadził jej transmisję do ojczyzny. Od 1980 r. dzienniki polskie, przygotowywane w ramach redakcji centralnej, podporządkowano bezpośrednio Sekcji Polskiej. Programy były systematycznie zagłuszane, a mimo to do redakcji przychodziło rocznie kilkanaście tysięcy listów od słuchaczy. Tematyka wolności religijnej wciąż znajduje poczesne miejsce w polskich programach, które często jako jedyne informują opinię publiczną w Polsce o losie prześladowanych chrześcijan, czy „zapomnianych konfliktach”, tak jak to miało miejsce ostatnio, gdy chodzi o sytuację w Indiach, Demokratycznej Republice Konga, Iraku czy Pakistanie.

Głos Kościoła
Upadek muru berlińskiego naznaczył też przełom w działalności Radia Watykańskiego. Priorytet z krajów Europy Wschodniej z biegiem czasu skierowany został na młode Kościoły Afryki i Azji, niejednokrotnie prześladowane. Polskie programy zaczęto regularnie retransmitować w I Programie Polskiego Radia, Radiu Maryja i lokalnych rozgłośniach katolickich: także w Nowym Jorku, Toronto i Chicago. Przede wszystkim jednak rozwinął się radiowy Internet. Strona www.radiovaticana.org, redagowana aktualnie w 38 językach, jest najbardziej zróżnicowaną kulturowo witryną w całym Kościele katolickim. W jej ramach, jako jedna z pierwszych, w 2003 r. powstała strona polska. Wchodząc w 70-lecie działalności Sekcja Polska uruchomiła w 2007 r. elektroniczny biuletyn informacyjny, darmowo rozsyłany abonentom. Mimo upływu lat postawione przez Piusa XI zadania pozostają wciąż aktualne. Stoją one zarówno przed całym radiem, jak i przed poszczególnymi redakcjami. Jak zauważa dyrektor generalny Radia Watykańskiego Federico Lombardi SJ, mają one głosić chrześcijańskie orędzie w wolności, szerzyć głos i nauczanie papieża, a jednocześnie odpowiadać na znaki czasu, jasno wskazując punkt widzenia Kościoła. Benedykt XVI, odwiedzając swe radio, wskazał, że „wśród wielu sprzecznych głosów tym ważniejszy jest ten głos, który chce służyć prawdzie i pojednaniu na świecie”. Radio papieża pozwala usłyszeć, jak bije serce Kościoła powszechnego.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.