Głos i światło

Leszek Śliwa

|

GN 34/2007

publikacja 27.08.2007 08:23

Vittore Carpaccio, Wizja św. Augustyna, olej na płótnie, 1502, Scuola di San Giorgio degli Schiavoni, Wenecja

Vittore Carpaccio, „Wizja św. Augustyna” Vittore Carpaccio, „Wizja św. Augustyna”
olej na płótnie, 1502, Scuola di San Giorgio degli Schiavoni, Wenecja

Jak pokazać na obrazie głos? Vittore Carpaccio udziela bardzo malarskiej odpowiedzi na to pytanie: wszystko można pokazać za pomocą światła.

Święty Augustyn i święty Hieronim, dwaj wielcy teolodzy i filozofowie, Ojcowie Kościoła, często ze sobą korespondowali. Pewnego dnia w roku 420, gdy Augustyn czytał list napisany przez Hieronima, nagle zaczął słyszeć jego głos. Hieronim przepowiadał swą rychłą śmierć.

Na obrazie widzimy Augustyna, jak zadumany spogląda w okno. Głos wydaje się dochodzić właśnie stamtąd, wraz z jasnymi promieniami światła, wdzierającymi się do pracowni filozofa. Pod oknem (dość nisko, na wysokości ławy) artysta namalował klepsydrę, będącą symbolem przemijania. W ten sposób nawiązuje do słów, jakie Augustyn – w sposób cudowny – usłyszał od Hieronima.

Dzieło jest częścią cyklu „Sceny z życia świętych Jerzego, Hieronima i Tryfona”. Carpaccio wyraźnie chciał jednak powiedzieć też coś o samym Augustynie, jednej z najważniejszych postaci w dziejach Kościoła. Na obrazie roi się więc od symboli, podkreślających znaczenie myśli Augustyna w historii chrześcijaństwa. Rozłożone wszędzie otwarte księgi oznaczają nieprzemijającą aktualność dzieła biskupa Hippony, który wywarł ogromny wpływ na późniejszą myśl teologiczną i filozoficzną.

Augustyn odegrał też w IV–V w. wielką rolę w obronie Kościoła przed pelagianizmem i innymi odstępstwami. Dlatego Carpaccio na pierwszym planie namalował psa – symbol wierności. Podkreślił w ten sposób wierność Świętego Kościołowi. Takie samo znaczenie ma umieszczenie tiary i pastorału – oznak biskupiej godności Augustyna – pod figurą Chrystusa zmartwychwstałego w centrum obrazu.

Dostępna jest część treści. Chcesz więcej? Zaloguj się i rozpocznij subskrypcję.
Kup wydanie papierowe lub najnowsze e-wydanie.