W świecie łatwego dobrobytu wielu katolików gubiło skarb wiary. Pojawili się też tacy, którzy uznali, że należy „dostosować” Kościół do wyzwań czasu. Na drugim – jakże odległym – biegunie stanęli niezłomni obrońcy swoiście rozumianej tradycji. Dla Hansa Kuenga, bp. Jacques’a Gaillota, Leonarda Boffa (teologa łączącego marksizm z Ewangelią) czy Ernesta Cardenala (mnicha, ministra kultury w rewolucyjnym rządzie kolumbijskim) Papież był zachowawczym doktrynerem.

Z kolei zwolennicy abp. Marcela Lefebvre’a widzieli w Janie Pawle II odstępcę, który „wszedł na drogę fałszywego ekumenizmu, liberalizmu, progresizmu, komunizmu i marksizmu”. Papież pragnął pojednania, co było tym trudniejsze, że z oddaniem bronił postanowień Soboru Watykańskiego II i dwudziestowiecznego depozytu Kościoła.