Dotychczas powstały dwa projekty ustaw – Jarosława Gowina i Bolesława Piechy – oraz projekt zmian w kodeksie karnym, zgłoszony przez Komitet Contra in Vitro, które w mniejszym lub większym stopniu biorą pod uwagę nauczanie Kościoła na temat sztucznego zapłodnienia. Czym się różnią, w czym są podobne i jak ich autorzy oceniają swoje i konkurencyjne pomysły? Przedstawiamy krótką charakterystykę trzech projektów według kolejności składania ich w Sejmie.

Żeby mieć dobre argumenty w dyskusji ze zwolennikami nieograniczonego stosowania metody in vitro, trzeba poznać argumenty tych, którzy domagają się albo jej całkowitego zakazu, albo zgadzają się na umieszczenie w organizmie matki wyłącznie powstałych już embrionów, czy wreszcie tych, którzy zgadzając się na in vitro, chcą przynajmniej zapewnienia prawnej ochrony zarodków powstałych poza organizmem matki i dopuszczenia do procedury wyłącznie małżeństw. Dyskusja czeka nas już w niedalekiej przyszłości.

Projekt Komitetu Contra in Vitro

1. Założenia podstawowe
* Zgoda na in vitro - Nie, pod żadnym warunkiem

2. Brak projektu szczegółowej ustawy

3. Propozycje zmiany w kodeksie karnym:
* za przeprowadzenie zapłodnienia in vitro – kara pozbawienia wolności do lat 3
* za dokonywanie eksperymentów na embrionach powstałych poza organizmem matki – kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 5 albo kara 25 lat pozbawienia wolności
* za handel embrionami powstałymi poza organizmem kobiety – kara pozbawienia wolności na czas nie krótszy od lat 3

Projekt Piechy

1. Założenia podstawowe
* Zgoda na in vitro - Nie (wyjątek: można wykorzystać zarodki, które powstały przed wejściem w życie ustawy, czyli dokończyć procedurę in vitro z wykorzystaniem już powstałych embrionów)
* Wykorzystanie embrionu Tylko przez umieszczenie w organizmie matki genetycznej (wyjątek: umieszczenie embrionu w organizmie innej kobiety może nastąpić tylko w sytuacji śmierci matki genetycznej lub wycofania przez nią zgody na in vitro, lub po upływie 2 lat od daty utworzenia embrionu, chyba że matka genetyczna, która nie wycofała zgody na transfer, zastrzegła w Centralnym Rejestrze Biomedycznym przedłużenie tego okresu do 3 lat)

2. Sankcje karne
* Niszczenie embrionu – pozbawienie wolności od 3 miesięcy do lat 5
* Tworzenie embrionu poza organizmem kobiety - grzywna lub kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
* Przeprowadzenie zapłodnienia in vitro niezgodnie z ustawą - grzywna lub kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
* Kupno lub sprzedaż (także pośrednictwo) embrionów - Pozbawienie wolności do lat 3

Projekt Gowina

1. Założenia podstawowe
* Zgoda na in vitro - Tak
* Dla kogo? - Tylko dla małżeństw i tylko tych, u których stwierdzono brak skuteczności w leczeniu bezpłodności; kobieta musi mieć mniej niż 40 lat (w wyjątkowych sytuacjach mniej niż 45 lat); w wyjątkowych sytuacjach – decyzją sądu – może to być kobieta samotna
* Tworzenie zarodków nadliczbowych - Zakaz (wyjątkowo można tworzyć dwa zarodki, pod warunkiem jednak, że oba zostaną zaimplantowane kobiecie)
* Mrożenie embrionów - Zakaz, ale są wyjątki: w sytuacji przeciwwskazań medycznych do zapłodnienia, rezygnacji kobiety lub jej śmierci
* Komórki rozrodcze - Mogą pochodzić tylko od pary poddającej się zapłodnieniu in vitro; wprowadza się zakaz tworzenia zarodków z komórek osób trzecich
* Adopcja embrionów - Tak, ale tylko decyzją sądu, w sytuacji, gdy kobieta zrezygnuje z in vitro lub umrze przed procedurą zapłodnienia, lub po upływie 2 lat od utworzenia embrionu
* Zakaz tworzenia embrionów - gdy dawcy komórek wycofali zgodę na ich wykorzystanie - dawcy komórek nie pozostają już w związku małżeńskim – dawca komórki zmarł

2. Sankcje karne
* Za tworzenie embrionu niezgodnie z ustawą – grzywna lub kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
* Przeprowadzanie zapłodnienia in vitro niezgodnie z ustawą – grzywna lub kara ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat 2
* Niszczenie embrionu – pozbawienie wolności od 3 miesięcy do lat 5
* Kupno lub sprzedaż (także pośrednictwo) komórek rozrodczych lub embrionów - Pozbawienie wolności do lat 3