Jest dziełem sześciu historyków związanych z Muzeum Powstania Warszawskiego. Każdy z nich napisał jeden rozdział. To książka dla szerokiego grona czytelników zainteresowanych historią najnowszą Polski, napisana w sposób przystępny. Oprócz zasadniczych tekstów znajdziemy w niej podane w syntetycznej formie „pigułki” informacje na temat szczegółowych problemów dotyczących powstania, a także krótkie biogramy niektórych uczestników tego wydarzenia. Ostatni rozdział zawiera opatrzone komentarzem relacje świadków.

Andrzej Zawistowski, autor rozdziału „Oczekiwania”, krótko przedstawia historię walk o niepodległość Polski do czasów II wojny światowej, a także genezę AK. Jednak najważniejszym wątkiem tej części jest sytuacja panująca w Warszawie przed powstaniem i okoliczności, w jakich podjęto decyzję o jego wybuchu. Już wówczas w dowództwie AK zdania na ten temat były podzielone. W kolejnych rozdziałach, autorstwa Rafała Brodackiego, Katarzyny Utrackiej i Michała Wójcika, poznajemy przebieg walk w poszczególnych dzielnicach miasta, zbrodni popełnianych na mieszkańcach Warszawy, w tym rzezi Woli i Ochoty, aż do chwili kapitulacji. Dużo miejsca autorzy poświęcają organizacji życia społecznego i tragicznej sytuacji ludności cywilnej walczącego miasta. To mało znany, lecz godny uwagi temat. Wielu mieszkańców korzystało m.in. z kuchni polowych prowadzonych przez Radę Główną Opiekuńczą i Delegaturę Rządu.

W dwóch kolejnych rozdziałach Paweł Brudek i Paweł Ukielski obszernie przedstawiają wydarzenia związane z systematycznym niszczeniem miasta przez Niemców, losy powstańców wziętych do niewoli oraz exodus ludności cywilnej. Szeroko omówiona została również walka o prawdę o tym zrywie niepodległościowym, tocząca się po zakończeniu wojny. Komuniści nie mogli tolerować takiego przekazu, bo delegitymizowałby on ich władzę w Polsce. Prawda jednak przetrwała dzięki wspomnieniom żołnierzy i cywilnych mieszkańców Warszawy, a także publikacjom ukazującym się w drugim obiegu.

Edward Kabiesz